Erken Menopoz Nedir?
Menopoz, kadının menstrüal döngüsünün sona erdiği zamandır. Peş peşe 12 ay boyunca menstrüal döngünün görülmediği durumda, tıbbi olarak menopoz teşhisi koyulur. Doğal menopoz için ortalama yaş 51’dir. Fakat normal menopozun zamanıyla ilgili olarak, kadınlar arasında çeşitlilik vardır. Bazı durumlarda 51 yaşından önce de menopoz olabilir. Kadınlarda 40 yaşın altında görülen menopoza erken menopoz denir. Ayrıca, 40-45 yaş arasında görülen menopoz da erken menopoz olarak değerlendirilir. Dünyada kadın popülasyonunun yaklaşık %5’inde erken menopoz görülmektedir.
Erken Menopozun Belirtileri Nelerdir?
Erken menopoz denildiğinde akla gelen bir diğer soru erken menopoz belirtileri nelerdir sorusudur. Erken menopoz belirtileri, tipik menopoz belirtileri ile benzerlik gösterir. Bu belirtiler; duygusal değişimler, vajinal kuruluk, algılama ve hafızada değişiklikler, sıcak basmaları, cinsel ilişki isteğinde azalma, uyku bozuklukları, kilo artışı, gece terlemeleri ve cinsel ilişki sırasında vajinada acıdır. Bunlara ek olarak, fiziksel belirtiler arasında, baş ağrıları, menstrüasyon döngüsünün düzensizleşmesi ve osteoporaza neden olabilen kemik yoğunluğunun azalması durumu bulunur. Duygusal belirtileri arasında, unutkanlık, kaygı ve konsantrasyon bozuklukları vardır. Vajina duvarının incelmesi ve vajinal kuruluk sonucunda cinsel ilişki sırasında rahatsızlık hisleri, erken menopozun yol açtığı cinsel fonksiyon bozukluğu belirtileridir. Bu belirtiler, erken menopoz belirtileri nelerdir sorusuna cevaptır.
Erken Menopoz Belirtileri Ne Zaman Başlar?
Menopoz belirtilerinden bazıları, menstrüal döngü durmadan yıllar önce başlayabilir. Bu durumda erken menopoz nasıl anlaşılır diye sorulduğunda, menopozun başlangıcından bir süre önce çeşitli belirtiler gözlemlenerek anlaşılabileceği söylenebilir. Menopoz belirtileri, yumurtalıklar hala işlevini yerine getirirken dereceli olarak başlar. Bu belirtiler kadın 30’lu yaşlardayken başlayabilir ve menopoz dönemine girilene kadar devam edebilir. Bu belirtiler erkenden başlar çünkü yumurtalıkların salgıladığı östrojen ve progesteron hormonlarının seviyeleri zaman içerisinde dereceli olarak düşer. Bu nedenle, bir kadın 40’lı yaşlara ulaştığında hamilelik ihtimali de azalır. Belirtilerin süresi ve ciddiyeti kişiden kişiye değişir. Bazı kadınlar, menopozdan 1 ya da 2 yıl önce az miktarda belirti gösterirken, bazı kişilerde menopozdan birkaç yıl öncesinden itibaren çok sayıda belirti ortaya çıkabilir. Erken menopoza girecek olan kadınlarda menopoz belirtileri, yumurtalıklardaki fonksiyon bozukluğu sebebiyle belirtiler görüldükten hemen sonra menopoza girebilirler. İşlevini yerine getiren yumurtalıkların cerrahi müdahale ile alınması da aniden erken menopoza geçişe neden olur. Menopoz belirtileri, çeşitli tedavi yöntemleriyle azaltılarak, kişiyi rahatsız etmeyecek düzeye getirilebilir.
Erken Menopoz Nasıl Teşhis Edilir?
Dışarıdan fiziksel ve ruhsal belirtileri gözlemlemeye ek olarak, erken menopoz belirtileri tıbbi test ve muayenelerle ile daha kesin bir şekilde tanımlanabilir. Bunun için muayene ve kan tahlilleri ile erken menopoz nasıl anlaşılır diye sorulduğunda, bu soruya yanıt olarak bakılacak çeşitli parametreler vardır. Menstrül döngünün olmadığını test etmek için herhangi bir özel teste gereksinim yoktur. Döngülerin yokluğunun menopozdan kaynaklı olup olmadığının belirlenmesi için, yumurtalık fonksiyonu için test yapılabilir. Testlerde hamilelik ya da menstrüal döngünün düzeninin bozulmasına neden olan bazı tiroit hastalıkları gibi durumlar göz ardı edilebilir. Çünkü, menopoz durumundan bağımsız olarak, hamilelik ve tiroid hastalıkları da menstüral döngünün zamanını değiştirir. Erken menopozu teşhis etmek için doktor fiziksel bir muayene yapar ve kan tahlili ister. Kan tahlilinde, hamileliğe, tiroid hastalığına ve estradiol seviyelerine bakar. Östrojen hormonun bir formu olan estradiolün düşük seviyeleri yumurtalıklarda bir problem olduğunu gösterebilir. Estradiol seviyesi 30’un altındaysa bu durum menopoz için bir işaret olabilir. Estradiol’ün kandaki seviyesi 32pg/ml’nin altında olduğunda, menopozun başladığına bir işaret olarak yorumlanır. Bunların dışında, erken menopozu test etmek için en önemli test folikül uyarıcı hormonun (FSH) seviyesini ölçen kan testidir. Kadınlarda yumurtalıkların östrojen seviyesi düştüğünde, FSH seviyesi artar. Çünkü, FSH, östrojen seviyesi düştüğünde yumurtalıkları östrojen salgılaması için uyarır. Kanda FSH seviyesi 40 mlU/mL’nin üzerinde olması, kişinin menopoza girdiğini gösterir. Ayrıca, kanda FSH seviyesinin ölçülmesi, kişinin menopozun döneminin yaklaşıp yaklaşmadığı ve yumurtalıkların fonksiyonel durumu hakkında da bilgi verebilir.
Erken menopoza girmiş kadınlarda, menopoz dönemindeki diğer kadınlarda olduğu gibi, östrojen hormonu seviyesiyesi düşer ve bunun nedeni yumurtalıkların östrojen salgılamayı bırakmış olmasıdır. Düşük östrojen seviyesi kadınların genel sağlığında değişikliklere neden olabilir ve osteoporoz (kemik erimesi) gibi tıbbi durumlar için kişinin riskini arttırabilir. Düşük östrojen seviyesi ile ilişkili diğer sağlık problemleri; kolon kanseri, yumurtalık kanseri, periodontal hastalık, diş kaybı ve katarakt oluşumudur.
Normal zamanda menapozo giren kadınlara kıyasla, erken yaşta menopoza giren kadınlar, östrojenin koruyucu etkileriden daha uzun bir süre mahrum kalır. Bu nedenle, erken menopoza giren kişiler, düşük östrojen seviyesinin neden olduğu hastalıklar için daha fazla risk altındadırlar. Ameliyat, kanser tedavisi, osteoporoz ve kardiyovasküler hastalıkları geçirmiş kişilerde erken menopoz görülme ihtimali diğer kişilere göre daha yüksektir. Genetik faktörler, hormonal bozukluklar, yeme bozuklukları, otoimmün hastalıklar, tiroid hastalıkları, viral enfekisyon ve yumurtlama bozuklukları, yaşamın ilerleyen dönemlerinde erken menopoz görülebileceğinin göstergesidir.
