Memorial Hizmet Hastanesi Beyin, Omurilik ve Sinir Cerrahisi Bölümü Uzmanları, Normal Basınçlı Hidrosefali ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Yakın zamana ait hafıza kaybı, yürüme bozukluğu ve idrar kaçırma gibi belirtilerle kendini gösteren “Normal Basınçlı Hidrosefali” özellikle ileri yaşlarda görülür. Beyinde anormal beyin ve omurilik sıvısı birikmesiyle oluşan hastalık gelişen teknolojik yöntemler sayesinde kolayca tedavi edilebilmektedir.
Beyin ve omurilik boşluklarında dolaşan sıvıya beyin omurilik sıvısı (BOS) denir. BOS beyindeki karıncıklarda üretilir. Beyin omurilik sıvısı, beyin ve omurilikte birbiriyle bağlantılı boşluklarda dolaşarak günde 3-5 kez üretilir ve emilir. . Beyin omurilik sıvısının görevi beyine fiziksel destek olmak, artık maddelerin atılması ve sinir sistemi içirişinde önemli maddelerin dağılımına olanak tanımaktır. Aynı zamanda beyin-omurilik sistemini yıkanır ve esneklik sağlanır. Bir nedenle beyinde BOS birikmesine hidrosefi denir. Akım yolu tıkandığında veya emiliminde bir sıkıntı oluştuğu zaman beyindeki karıncıklarda biriken BOS, basıncı artırarak beyni sıkıştırarak kafa içi basınç artar.
Nasıl Oluşur?
Yaşlanan insanda cilt ve diğer organlar gibi beyninde büzüşüp küçülmesiyle, kafatası içerisinde oluşturduğu boşlukları BOS doldurur. Ancak bu durum kafa içi basınç artışına sebep olmaz. Dolayısıyla bu durum ‘Normal Basınçlı Hidrosefali’ olarak adlandırılır. Olguların pek çoğunda altta yatan neden saptanmaz.
- Kafa travması
- Yıllar önce geçirilmiş beyin kanaması
- Tümör veya kistler
- Cerrahi sırasında görülen kanamalar,
- Tıkayıcı beyin damar hastalıkları
- Menenjit
- Diğer beyin enfeksiyonları neticesinde oluşabilir
Bütün yaşlılarda görülmez, beyin kanaması geçirmiş olmak riski artırır.
Hastalığın üç tipik bulgusu vardır;
Belirtiler genelde bu sırayla ortaya çıkar.
1) Yürüme bozukluğu; Adımlar kısa basamaklı ve yavaştır. Hastaların ayaklarını kaldırmada, merdiven çıkmalarında sıkıntı görülür. Etraflarında dönmelerinde sorun yaşarlar. Yavaş ve pek çok adımla yürürler. Denge sorunu ve yürümede çekilen sıkıntı ilk ve en sık gözlenen şikayettir.
2) Hafıza kaybı (Özellikle yakın hafıza); Günlük aktivitelere karşı ilginin azalması ve yakın zamana yönelik hafıza kaybı görülür. Hasta yıllar öncesini net hatırlayabilir ama özellikle yakın zamanı karıştırır. Normal basıncı hidrosefali hastalarında görülen belirtiler çok şiddetli olmadığı için, yaşlanmanın doğal süreci sayılır ve genellikle ihmal edilir. Hastalar kendilerinde bulunan sorunların sıklıkla farkında olmazlar ve kabullenmek istemezler.
3) İdrar kaçırma: Mesane kontrolünde bozulmalar yaşanabilir. Bazı hastalarda sık tuvalete gitme olarak görülürken, bazılarında ise mesane kontrolü tamamen bozulur. İdrarını hiç fark etmeden kaçırır.
Tanı nasıl konulur?
Magnetik rezonans (MR) görüntülemede hidrosefali görülür. Ancak yaşlılarda çekilen çoğu MR’da bu görüntü olabileceği için kesin tanı için yeterli değildir.
Klinik ve MR bulgularıyla normal basınçlı hidrosefali düşünülen hastanın belinden bir miktar BOS boşaltılır. Kişi aynı gün gözlenir, şikayetlerinde düzelme varsa kesin tanı konmuş olur.
Sant operasyonuyla tedavi mümkün
Tedavi beyin omurilik suyunu tahliye etme prensibine dayanır. Bu işlem şant denilen kalıcı kateter sistemiyle sağlanır. Şant, beyin ya da omurilikteki BOS dolu karıncığa yerleştirilerek sıvının diğer vücut boşluklarına tahliyesi sağlanır. Sistem cilt altında kalır ve dışardan fark edilmez. Günümüzde kullanılan ayarlanabilir şantlar sayesinde kişinin klinik durumuna göre ne kadar BOS boşaltılacağı poliklinik şartlarında azaltılıp artırılabilir.
Hastalar genellikle bir gün hastanede kaldıktan sonda taburcu olur. Operasyon sonrası yürüme bozukluğu, hafif demans ve mesane kontrol sorunları birkaç gün içinde düzelebilir. Düzelmenin hızını ve derecesini önceden kestirmek mümkün değildir. Hastalarda operasyon öncesi yaşanan sorunların ne kadar süredir mevcut olduğu ve semptomların şiddeti tedaviye yanıt vermede belirleyici olmaktadır.
Gizli Hazineleri Keşfedin
