Karaciğer yağlanması Canan Karatay diyeti, hepimizin yakından tanıdığı; ünlü kardiyalog ve beslenme uzmanı Canan Karatay’ın bu hastalara önerdiği bir beslenme programı. Dönerciler, pastaneciler vs. onu pek sevmiyor. Aykırı çıkışlarıyla sürekli gündem olmayı başarıyor. Öyle ki hakkında onlarca suç duyurusu olduğunu kendisi söylüyor. (Doğru söyleyeni 9 değil 1989 köyden de kovsalar huylu huyundan vazgeçmez.) Gündeme bomba gibi düşen sözlerinden yola çıkılarak yüzlerce caps yapılmış; ‘Yeme! Aman! Sakın! Hayıır! Yasak!’ gibi kelimelerle özdeşleşmiş olan, ekmeğin ve margarinin düşmanı, zeytinyağının ve bilhassa Trabzon tereyağının dostu olan Canan Karatay, kelle paça çorbasını da pek metheder. Ona göre zeytinyağı lezzetli bir meyve suyudur. Onu bardak bardak içmeli, hatta içtikten sonra elimizi ağzımızı yıkamamalıdır! (!). Canan Karatay çay ile sütün de harika bir ikili olduğunu savunur. (Zevkler ve renkler tartışılmaz, linç etmeyelim lütfen.)
Canan Karatay’ın bunca yıldır kabul görmüş gerçeklere muhalif fikirleri, enteresan önerileri vardır ve bunlar bir caps malzemesi olmaktan öteye, bence gerçekten değerli tavsiyelerdir. İşte Canan Karatay karaciğer yağlanması diyeti de onlardan biridir. Gelin, Canan hoca bu sefer neler döktürmüş, ona bakalım.
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Canan Karatay’ın karaciğer yağlanması hastalarına özel olarak hazırladığı diyet programına geçmeden önce karaciğer yağlanması nedir, sebepleri ve belirtileri nelerdir gibi konulara değinmek faydalı olacak.
Karaciğer yağlanması; adı üzerinde karaciğer hücrelerindeki aşırı yağ birikimi demektir. Hepatik steatoz olarak da isimlendirilen bu rahatsızlığın ilerlemesi durumunda karaciğer iltihabı ve karaciğer yetmezliği görülür.
Karaciğer yağlanmasının iki türü vardır: AFLD (alkole bağlı) karaciğer yağlanması ve NAFLD (alkole bağlı olmayan) karaciğer yağlanması.
Karaciğer Yağlanmasının Sebepleri
Vücudumuz aşırı miktarda yağ ürettiği zaman yahut üretilen yağ, gerektiği gibi metabolize edilemediğinde karaciğer yağlanması ortaya çıkar. Karaciğer hücrelerinde toplanan yağ, karaciğerin hastalanmasına yol açar. Peki niçin yağ birikir?
Karaciğer yağlanması nedenleri çeşitli olmakla birlikte çok fazla alkol tüketiminin başta geldiği söylenebilir.
Eğer kişi az alkol tüketiyor veya hiç tüketmiyorsa karaciğer yağlanmasının nedeni aşırı miktarda A vitamini alımı, kan şekerinin yüksek olması, obezite, trigliserit ve kolesterol yüksekliği, insülin direnci gibi faktörler olabilir. Ayrıca hızlı kilo kaybı, sarılık (hepatit C), gebelik, östrojen ve kortizon ilaçlarının yan etkisi, toksinlere maruz kalma ve genetik faktörler de karaciğer yağlanması neden olur? sorusunun cevapları arasındadır.
Karaciğer Yağlanması Nasıl Belirti Verir?
Karaciğer yağlanması başlangıçta sessiz sedâsız takılır. Fakat ağırlaştığı zaman tabii ki kendini gizleyemez. Hem içeriden hem dışarıdan alarm vermeye başlar. karaciğer yağlanması ciltte belirtileri sarılık, ciltte kızarıklık, pullanma, kaşıntı, sivilce, akne şeklinde meydana gelir. Diğer belirtileri de şöyle sıralanabilir:
Karnın sağ üst bölgesinde doluluk, basınç hissi
Enerji düşüklüğü, halsizlik
Karın bölgesinde ve göğüste ağrı
İştahsızlık
Çabuk yorulmak
Mide bulantısı, kusma
Karaciğer Yağlanması Nasıl Tedavi Edilir?
Ne yazık ki karaciğer yağlanması nasıl geçer sorusuna; ‘Aa şunu ye turp gibi olursun canım ciğerim…’ diye bir şey söyleyemeyiz. Doktorlar da ‘Şu ilacı iç, bir şeyin kalmaz.’ Falan diyemez. Çünkü bu hastalığın kesin bir tedavisi yoktur. Ancak işte birazdan vereceğimiz karaciğer yağlanması diyeti gibi uygulamalarla hastalığın semptomları azaltılır, yaşam kalitesi iyileştirilir. Bunun dışında; karaciğer yağlanması ne iyi gelir sorusuna şu önerilerle cevap verilebilir:
Alkolden uzak durmak
Haftada en az 4 gün, yarım saat egzersiz yapmak
Trans ve doymuş yağlar içermeyen, az kalorili, besin değeri yüksek bir diyet programı uygulamak
Bol sebze-meyve tüketmek (Özellikle enginar karaciğerin toksinlerden temizlenmesine çok yardımcı olur.)
Süt ve tahıl ürünlerine ağırlık vermek
Beyaz undan yapılan yiyecekleri, hazır yiyecekleri beslenme programından çıkarmak
Tavuk butu ve derisi, sakatat etleri, yumurta gibi hayvansal gıdalar tüketmemek
Her gün 1-2 tatlı kaşığı bal yemek (Bal, içerdiği cholin maddesiyle karaciğer yağlanmasına faydalıdır.)
(Karaciğer yağlanması nedeniyle siroz oluştuysa ilaç ve cerrahi müdahale gerekebilir. Karaciğer yağlanması en son aşamaya gelmiş ve karaciğer yetmezliği gelişmiş ise bu durumda karaciğer nakli gerekir.)
Tedbirimizi almamız, iyi beslenmemiz ve sporu hayatımızın bir parçası hâline getirmemiz şarttır. Canan hocanın diyeti çok işimize yarayacak gibi.
Bu arada karaciğer yağlanması bitkisel tedavi olarak elma sirkesi, limonlu su, enginar suyu, pelin otu çayı, karahindiba çayı, zerdeçal, yeşil çay ve meyan kökü de önerilmektedir. Ayrıca ekşi meyvelerin, ceviz ve balık gibi omega-3 kaynaklarının tüketilmesi de karaciğer yağlanması tedavisi noktasında büyük önem taşımaktadır.
Canan Karatay Karaciğer Yağlanması Diyeti
Bu diyet, kilo vermeyi sağlayarak şikayetleri hafifletecektir. Canan Karatay karaciğer yağlanması diyetinde etin yağlı kısımlarını, sucuk-sosis-salam gibi işlenmiş gıdaları, tereyağını, gazlı içecekleri ve sakatat ürünlerini tüketmek yasaktır. O zaman şimdi size motivasyon olsun diye küçük bir şiir sunuyor ve sizi karaciğer yağlanmasında diyet listesi ile baş başa bırakıyorum:
Diyettesin sen ekmeği, tereyağıyla yağlama,
Bu diyeti güzel yap, ciğerimi dağlama,
Düzenli uygula hep, işini al sağlama,
Zayıflarsın canım yaa, dur karalar bağlama.
Kahvaltı
- 3-4 dilim yağsız peynir
- 2 adet yumurta
- Domates, salatalık, maydanoz
- 2 ince dilim tam buğday ekmeği veya 1 kâse yulaf ezmesi
Ara Öğün
- 1 porsiyon meyve (Armut veya elma olabilir.)
- Öğle
Sebze çorbası
- Salata
- 1 kâse yoğurt
- Haşlama, fırında veya ızgara tavuk ya da balık
- 2 ince dilim tam buğday ekmeği
Ara Öğün
- 1 porsiyon meyve
- 2-3 adet ceviz
Akşam
- Pancar çorbası
- 2-3 dilim tam buğday ekmeği
- Salata
- 7-8 yemek kaşığı sebze yemeği
- 1 kâse yoğurt