İSHAL NEDİR?
Her yıl birçok çocuğu ve yetişkini etkileyen ishal, bazen ölümcül sonuçlar doğurması nedeni ile önemsenmesi gereken bir hastalıktır. Bu nedenle ishali hemen ne geçirir sorusu ilk olarak sorulmaktadır. Günde 250 gramdan daha fazla sıvı dışkılama olayına ishal denilmektedir.
İshal durumunda vücuttan atılan dışkının % 70’i sıvı şekildedir. Çok ağır bir şekilde geçirileren ishal hastalıklarında günlük olarak 14 litreye kadar su kaybedilmektedir. Tam olarak hastalık olmayan ishal, polifaktöriyel neden ile meydana gelen bir semptomdur. Yetişkinlerde de görülebilen ishal için yetişkinlerde ishali ne geçirir önemlidir. Yetişkinlerden daha ciddi bir şekilde küçük çocuklarda görülen ishal, özellikle de 5 yaş altındaki çocuklarda ikinci ölüm nedenlerinden biridir.
İshal herkeste farklı nedenler ile görülmektedir. Belirtileri de temelde aynı olmak üzere farklı belirtiler de göstermektedir. İlk görülmeye başlandığında ishali kesen yiyecekler ile önlenmeye çalışılmaktadır. Ancak hafif seviyedeki ishal durumlarında etki eden yiyecekler, şiddetli ishal vakalarında fayda etmeyebilir.
İshali ne geçirir bitkisel olarak araştırma yapan kişiler de vardır. Bazı bitkisel tedavi yöntemleri ile ishalin etkileri en aza indirilebilmektedir. İshalin farklı nedenleri olabilmektedir. Aşağıda ishale neden olan temel etmenler anlatılmıştır.
İshalin Nedenleri Nelerdir?
İshal nedeni ile sıkıntı yaşayan kişiler ishali anında kesen yöntem araştırmasına girerler. Ancak her şeyden önce ishalin nedenleri araştırılarak bu nedenlerin yok edilmesi gereklidir. Bu sayede ishalin temel nedeni ortadan kaldırıldığı için bir daha kolay kolay ishale yakalanılmaz. İshalin nedenleri şu şekildedir:
- Barsak enfeksiyonları
- Bakteriler
- Virüsler
- Mikroplar
- Parazitler
- Gıda zehirlenmesi
- Alerji
- Bazı gıdalara hassasiyet olması
- Diş çıkarma
- Normalden çok meyve ile meyve suyu tüketmek ( Özellikle de elma ve üzüm )
- Hem üst hem de alt solunum yolu enfeksiyonu
- Antibiyotik kullanımı
- Doğuştan gelen metabolik hastalıklar
- Coronavirüsler
- Magnezyumun fazla alınması
- C vitamini fazlalığı
- İnfeksiyöz hastalıklar
- Kalın bağırsağın yeterince sıvı emmemiş olması
- Kalın bağırsağın zarar görmesi
- Viral enfeksiyon
- Bakteriyel toksinler
- Kötü beslenme düzeni
- Kolera
- Dizanteri
- Apandisit
İshalin belirtileri görüldüğü anda kola ishali keser mi sorusu merak edilmektedir. Ancak şiddetli seviyede ishal sorunu yaşanıyor ise evde tedavi uygulama yerine bir hastaneye gidilmesinde sağlık açısından fayda vardır. Yılın her mevsiminde olabilen ishali ne geçirir kahve yöntemi etkili midir gibi sorular da bu dönemlerde artmaktadır. İshal belirtileri görüldüğü anda tedavi için adım atılması, ishalin erken teşhis edilerek anında tedavi yönteminin uygulanması sağlanır. Bu da ishalin etkilerinin en aza indirilerek kişinin rahatlatılması anlamına gelir.
İshalin Belirtileri Nelerdir?
Özellikle yaz aylarında yiyeceklerin çok çabuk bozulması nedeni ile ishal vakaları artmaktadır. Bu nedenle özellikle yaz aylarında beslenmeye çok dikkat edilmelidir. Beslenme alışkanlıklarında görülen değişmeler de ishale neden olabilmektedir.İshal vakası, kendini farklı şekillerde göstermektedir. Her insanda görülen belirtiler de hem kişiye hem de ishalin seviyesine göre değişmektedir. Ancak temel anlamda görülen ishalin belirtileri şunlardır:
- Dışkılamanın çok sık olmaya başlaması
- Sulu dışkının artması
- Dışkı miktarının artmaya başlaması
- Kusma
- Huzursuzluk
- Karında ağrı
- Sümüklü ya da kanlı dışkı
- Dışkılama isteğinin artması
- Özellikle büyük dışkıyı tutamama
- Artan ateş
- Karın kısmında gaz görülmesi
İshal Nasıl Tedavi Edilir?
Birçok ishal vakası kısa sürmektedir ve ciddi olmak yerine rahatsızlık verici bir durum olmaktadır. Hem yetişkinlerde hem de küçüklerde görülen ishal döneminde bol bol sıvı alınmasına dikkat edilmelidir. İshal atağı olduğu zaman özellikle de ilk 24 saat yiyeceklerden uzak durulmalıdır. 30 dakika aralar ile maden suyu tüketilebilir. Bununla beraber açık bir çay ya da bitki çayı da ishale iyi gelebilir. Ancak kesinlikle kahveden uzak durulmalıdır. Yağlı yiyeceklerden uzak durularak pirinç lapası, yoğurt, patates haşlaması gibi hafif yiyeceklerin tüketilmesi gerekir.
Posalı olan yiyecekler ishale çok iyi gelmektedir. Soyulmuş olan elma, havuç, pirinç suyu ve patates püresi gibi besinler, ishale anında etki etmektedir. Kola da ishale iyi gelmektedir. Ancak tüketilen kolanın şekersiz olmasına dikkat edilerek az miktarda tüketilmesine önem verilmelidir. Bir diğer meşhur sorulardan biri de muz ishale iyi gelir mi sorusudur. Yüksek pektin içeren muz, ağır olmayan ishal vakalarında etkilidir. Suda çözünen bir meyve olduğu için ishalin azalmasına da yardımcı olmaktadır. Vücuttaki hayati fonksiyonları da destekleyen muz, sindirim sisteminin düzenli olarak çalışmasında da etkilidir. Bu nedenle; ishal durumu geçene kadar her gün muz yenmelidir.İshal durumunda temel olarak vücudun su dengesi korunmaya çalışılır. İshalin her türü için en etkili tedavi yöntemi sıvı takviyesidir. Düzenli beslenmeye dikkat edilerek sık aralıklar ile az miktarda yemek yenilmelidir.
Bunların dışında özellikle çocuklarda aşırı su kaybı görüldüğünde damardan sıvı takviyesi de yapılabilmektedir. Ağızdan tuz ya da şeker çözeltisi almak anlamına gelen oral rehidrayon tedavisi de uygulanan bir diğer tedavi yöntemlerinden biridir. İshalin nedeninin bakteri olduğu belirlenmiş ise tedavi için de antibiyotik yöntemi seçilmektedir.
