Çocuklarda Kabızlık
Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Cerrahisi Bölümü Uzmanları, çocuklarda kasık kabızlık problem ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kabızlık nedir?
Ailelerin çoğu çocuklarının dışkılamalarıyla ilgili sorunları yüzünden ciddi sıkıntılar yaşarlar. Genel olarak çocuk hekimine başvuran hastaların %3'ü kabızlık ve kilot kirlenmesinden (soiling) yakınırlar. Kabızlık, çocuklarda dışkılama sıklığı ne olursa olsun dışkının katı olması şeklinde tanımlanmaktadır.
Kabızlık sebepleri nelerdir?
Bu hastalarda sebep hormonal ve metabolik bozukluklar, bağırsaklarların sinirsel bozuklukları, başka nedenlerden dolayı kullanılan ilaçlar olabilse de, en sık sebep fonksiyonel kabızlıktır. Fonksiyonel kabızlıkta altta yatan başka bir neden bulunmamaktadır.
Bu belirtilere dikkat!
- Çocuğun haftada üçten daha az sayıda dışkılaması,
- Çocuğun her dört dışkılamadan birinde ağrı çekmesi veya aşırı biçimde ıkınması,
- Her dört dışkılamadan birinde dışkının sert ve parça-parça şeklinde olması,
- Kilot kirlenmesi şeklinde olsun veya olmasın düz bağırsağın sürekli dışkı bulundurması.
Yukarıdakı belirtilerden bir veya bir kaçının olması ile konur. Ancak durumu fonksiyonel kabızlık olarak adlandırabilmek için diğer sebeplerin elenmesi gerekir.
Tedavi yöntemleri nelerdir?
Altta yatan sebep bulunursa o doğrultuda tedavi gerçekleştirilmelidir. Başka bir neden bulunamyan fonksiyonel kabızlıkla başa çıkabilmek için ise 3 hedefe ulaşmak gerekir:
1-Kakanın yumuşak kalmasını sağlamak
2-Kaka yaparken ağrının önüne geçmek
3-Bir bağırsak düzeni oluşturmak (tuvalet terbiyesi)
Bu amaçla kaka yumuşatıcı şurup, ağrı kesici krem ve fitil olmak üzere 3 ilaçtan yararlanılır. Bu ilaçların kullanım şekli aşağıdaki gibidir.
v Sabah kahvaltısı ve akşam yemeğinden 5 dakika sonra uygulamalara başlanır.
v Önce anüse (makatın hafif iç kısmı ve dışına) küçük parmağın ucu ile krem sürülür.
v 5 dakika sonra bir adet fitil konur veya lavman yapılır.
v Bundan 5 dakika sonra da çocuk 5 dakika süre ile tuvalete veya lazımlığa oturtulur
v Kakasını yapsın veya yapmasın 5 dakika sonra kaldırılır. Aşırı ısrar edilmez. Hep iyilikle ve sabırla davranılır. Gerektiğinde küçük ödüllerle sevindirilir.
v Tüm bunların amacı çocuğa tuvalet terbiyesi kazandırmaktır.
v İnatçı kabızlıklarla başa çıkabilmenin tek yolu, çocuğun sert kaka nedeniyle acı çekmesini önlemektir. Çünkü uzun süredir sert kaka yapan çocukların en büyük korkuları kaka yaparken popolarının tekrar acıyabilecek olmasıdır. Bu nedenle verilecek ilaçlarla kaka yumuşak tutulmalı, ayrıca sürülen kremle makat bölgesi uyuşturularak ağrı hissi ortadan kaldırılmalıdır. İlk 5-10 günde kullanılan fitil veya lavmanın amacı ise başlangıçta çocuğu unuttuğu kaka yapma hissine yeniden alıştırmak ve kakanın en sert yeri olan son kısmını yumuşatmaktır. Fitil veya lavman duruma göre 5-10 gün kullanılır ve sonra kesilir. Krem ve şurup ise hastalığın durumuna göre en az 1 ay kullanılır. Şurubun amacı, kakayı yumuşak kıvamda tutmaktır. Başlangıçta şurup doktorun söylediği miktarda kullanılır ancak daha sonra anne şurubun dozunu duruma göre azalır veya çoğaltır. Şurup ve krem doktora danışılmadan bırakılmamalıdır. Bu ilaçların hiçbirisi alışkanlık yapmaz, aksine tedavi aksatıldığı zaman kabızlık alışkanlık haline gelmiş olur.
Bunların dışında tedavi süreci boyunca çocuğun beslenmesine dikkat ve özen gösterilmelidir. Yasaklanan ve önerilen besinler aşağıda özetlenmiştir.
Tedavi süresince yasaklananlar
· Kuruyemiş
· Kola ve benzeri asitli içecekler
· Bir bardaktan fazla süt
· Beyaz undan yapılan ekmek
· Makarna ve pirinç
· Çikolata gofret ve benzerleri
· Muz, şeftali ve nar
Özellikle yenilmesi önerilenler
· Kepek ekmeği
· Yulaf unu ile yapılan çorba veya muhallebi benzerleri
· Sebze yemekleri
· Kaysı, incir
· Probiyotikli yoğurtlar
Toplumumuzda genellikle çok önemsenmeyen kabızlık, tedavi edilmediği takdirde kalın bağırsakta dışkının taşlaşmasına ve kilota sürülür şekilde kaka kaçmasına (enkoprezis) sebep olmaktadır. Kaka kaçıran bir çocuk arkadaşlarından uzaklaşmakta ve özgüven sorunları yaşamaktadır. Bunların dışında kabızlık iştahsızlık, büyüme-gelişme geriliği, kansızlık, aralıklı olarak tekrarlayan karın ağrısı ve bacak ağrılarına neden olmaktadır. Ayrıca ileri yaşlarda anal fissür (yırtık) ve aşırı genişlemiş kalın bağırsağın çıkardığı sorunlar nedeniyle cerrahi gerektirebilir.
SIK SORULAN SORULAR
Fitil veya lavman alışkanlık yapar mı?
İlk 5-10 günde kullanılan fitil veya lavmanın amacı, başlangıçta çocuğu unuttuğu kaka yapma hissine yeniden alıştırmak ve kakanın en sert yeri olan son kısmını yumuşatmaktır. Fitil veya lavman duruma göre 5-10 gün kullanılır ve sonra kesilir. Alışkanlık yapmaz, aksine tedavi aksatıldığı zaman kabızlık alışkanlık haline gelmiş olur.
Uzun sure kullanılan şurubun zararı var mı?
Kabızlık tedavisinde kullanılan şurup önerilen dozlarda kullanıldığı takdirde yan etki yapmaz. Bağırsaktan emilmeyen bu şurupların etki mekanizması, kakaya su çekerek daha yumuşak kıvamda tutmaktır.
Şurubu kullanmama rağmen çocuğumun kabızlığı devam ediyor, ne yapmalıyım?
Bunun iki nedeni olabilir. Birincisi ve en sık karşılaşılanı tedavide önemli bir rol alan beslenme şekline dikkat edilmemesi veya tedavinin düzgün yapılmamasıdır. İkincisi ise altta yatan başka bir nedenin olmasıdır.
Altına kaka kaçırma sorunu düzelecek mi?
Kaka kaçırmanın en sık sebebi kabızlıktır. Altta yatan başka bir neden yoksa ve tedaviye özen gösteriliyorsa kesinlikle düzelecektir. Aynı zamanda kaka kaçıran çocuklarda bu sorun düzeldiği için çocuk daha çok motive olur ve tedaviye daha iyi uyum sağlar.
Gizli Hazineleri Keşfedin
