Yaşlılık döneminde beyin, yaşlanma sürecinden dolayı çeşitli değişimlere uğrar. Bu değişimler, beyin hücrelerinin azalması, bağlantıların yavaşlaması ve beyin fonksiyonlarının yavaşlaması gibi birçok faktöre bağlıdır. Yaşlılık döneminde beyin değişimlerini anlamak, yaşlı insanlar için sağlıklı bir yaşam sürdürmek için büyük önem taşır. Bu nedenle, yaşlılık döneminde beyin sağlığına yönelik çalışmalar ve araştırmalar son yıllarda artmıştır. Bu yazıda, yaşlılık döneminde beyin değişimleri ve bunların beyin sağlığına etkileri konusunda bilgi edinebilirsiniz.
Yaşlılık, insan vücudunda çıplak gözle fark edilebilen değişikliklere neden olur. Saçlar beyazlar, cilt kırışır ve elastikiyetini kaybeder. Beyinde yaşlanma ile beraber daha az görünür değişimler meydana gelir. Beynin tutuklaşması, kas ve eklem problemleri gibi, zihinsel beceriler de etkilenebilir. Bilişsel değişiklikler yaş ilerledikçe hafifleyebilir. Deklaratif bellek yaşlanma sürecinde gerileyebilirken, prosedürel hafıza bu durumdan pek etkilenmez. Çalışma belleği de yaşlandıkça zayıflar ve problem çözme yetenekleri etkilenebilir. Zamanla, dikkat toplamak, seçici dikkati uygulamak ve bölünmüş dikkatle hareket etmek zorlaşabilir. Bazı fonksiyonlar orta yaşlarda daha iyi çalışırken, beyin görece bir şekilde plastik kalır ve yeni nöral bağlantılar kurulabilir.
Bilişsel becerilerdeki değişimler, beyin yapısı ve kimyasındaki değişimlerle bağlantılıdır. Beyin, yaşla beraber hafif şekilde değişir ve 30’lu-40’lı yaşlarda toplam hacimde küçülmeye başlar. Prefrontal korteks, serebellum ve hippocampus, diğer bölgelere kıyasla daha hızlı hacim kaybeder. Kortikal incelme, özellikle frontal ve temporal loblarda belirginleşebilir. Yaşlılık nöron düzeyindeki değişimleri de beraberinde getirir. Nöronlar küçülür, dendritler kısalır ve çekilir, miyelin tabakası hasar alır ve bu durum nöronlar arasındaki sinaps sayısının azalmasına yol açar.
Yaşlanmanın dopamin ve seratonin de üretiminde azalma meydana gelirken, yeni nöron oluşumu da azalır. Bu nedenle, yaşla beraber bilişsel geriliğe sebep olabilen nöronal değişikliklerin sinaptik değişimler yaş betimlemelerinden daha önemli olabilir.
