Omurilik felci, omurilik hasarı sonucunda vücudun alt kısmında hissizlik, güçsüzlük veya felç durumunu ifade eder. Bu durumda solunum problemleri de sıkça görülebilir. Omurilik felçlilerde solunum kaslarının etkilenmesi nedeniyle nefes alma ve verme güçlüğü yaşanabilir. Solunum fonksiyonlarının düzgün işlememesi, oksijen takviyesi ve solunum cihazları gibi destekleyici yöntemler gerektirebilir. Omurilik felçlilerde solunum problemleri, erken teşhis ve tedaviyle kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesini artırabilir. Doktor fizik, omurilik felçlilerde solunum problemleri konusunda uzmanlık sahibi olarak tedavi seçeneklerini sunarak hastalarının sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur.
Omurilik felci olan kişilerde, akciğerler doğrudan etkilenmez. Bununla birlikte, solunuma yardımcı olan diyafram, göğüs duvarı ve karın kasları etkilenebilir. Bu nedenle, çeşitli solunum problemleri ortaya çıkabilir. Solunum sırasında belirli kaslar kasılır ve göğüs boşluğu genişler. Bu basınç değişimi ile hava akciğerlere girer. Kaslar gevşediğinde ise nefes verilir ve hava akciğerlerden dışarı çıkar.
C3 veya daha yukarı seviyedeki yaralanmalarda, diyaframı hareket ettiren frenik sinir uyarılamaz. Bu durumda solunum için mekanik bir cihaza ihtiyaç duyulur. C3 ile C5 seviyesi arasındaki yaralanmalarda ise diyafram çalışır, ancak kaburgalar arasındaki kaslar ve diğer göğüs duvarı kasları zayıftır. Bu nedenle, diyafram aşağı inerken göğüs duvarı genişlemez ve solunum yetmezliği ortaya çıkabilir.
Orta seviye ve daha yukarı düzeydeki sırt yaralanmaları olan kişiler, derin nefes almada ve dirence karşı nefes vermede zorluk yaşayabilir. Ayrıca karın ve göğüs duvarı kasları zayıf olduğundan kuvvetli bir şekilde öksüremeyebilirler. Bu durum akciğerde balgam birikmesine ve enfeksiyonlara neden olabilir.
Solunum problemleri ile başa çıkmak için aşağıdaki ipuçları kullanılabilir:
– Her gün oturma pozisyonuna geçerek ve düzenli olarak pozisyon değiştirerek akciğerde sıvı birikmesini önleyebilirsiniz.
– Düzenli olarak yardımla öksürmek önemlidir.
– Karın korsesi kullanarak karın ve interkostal kaslara yardımcı olabilirsiniz.
– Sağlıklı bir beslenme düzeniyle normal kiloyu korumak önemlidir.
– Bol su içmek solunum yolu salgılarını daha akıcı hale getirir ve öksürmek için daha kolay hale gelir.
– Sigara içmemek ve sigara içilen ortamlarda bulunmamak önemlidir. Sigara solunum yollarındaki salgıların koyulaşmasına ve akciğer enfeksiyonlarına yol açabilir.
– Solunum kaslarını güçlendirmek için özel egzersizler yapmak nefes almayı kolaylaştırır ve enfeksiyon riskini azaltır.
– Grip ve pnömokok aşıları yaptırmak önemlidir.
Solunum yolu sekresyonlarını temizlemek ve balgamı atmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
– Mukolitik ilaçlar, solunum yolundaki salgıları temizlemek için önerilebilir.
– Perküsyon tekniği, göğüs duvarına hafifçe vurarak sekresyonları hareketlendirmek için kullanılabilir.
– Nefes verme sırasında karını yukarı doğru sıkıştırarak öksürmeye yardımcı olabilir.
– Postural drenaj tekniği, ye rçekimi kullanarak sekresyonların akciğerlerin tabanından yukarı doğru ilerlemesini sağlar.
– Uygun uygulamaları için doktor ve fizyoterapistinizle iletişime geçmelisiniz.
Solunum yetmezliği olan omurilik felci hastalarında yardımcı cihazlara ihtiyaç duyulabilir. Mekanik bir solunum desteği olan ventilatör, C2 ve üzeri seviyedeki yaralanmalarda kullanılır. Non-invazif solunum cihazları ise bazı omurilik felci hastalarında kullanılabilen bir seçenektir. Diyafram felci olan kişilerde ise frenik sinir stimülatörleri ile nefes alıp vermeyi sağlayacak ritimde diyaframı kasıp gevşetmek mümkündür.
Uykuda solunum derinliği azalabilir ve uyku apnesi oluşabilir. Uyku apnesinin tedavisinde BiPAP adı verilen bir yöntem kullanılabilir. Bu yöntemde akciğerlere yüksek basınçlı hava verilir ve ardından basınç düşerek nefes alımı sağlanır. Bu yöntemle yaşam kalitesi artar ve invazif ventilasyon ihtiyacı geciktirilebilir.
Kaynak: https://doktorfizik.com/omurilik-yaralanmasi/