Otonomik disrefleksi, omurilik yaralanması sonucunda oluşabilen bir durumdur. Omurilik yaralanmasının üst segmentlerinde sinirlerin iletişimi ve düzenleme işlevleri bozulabilir, bu da vücudun otonom sinir sisteminin kontrolünde olan işlevlerin etkileneceği anlamına gelir. Bu durum, genellikle cinsel, sindirim, idrar ve dolaşım sistemleri gibi otonom işlevlerin sorunlarla sonuçlanmasıyla kendini gösterir. Otonomik disrefleksi hakkında daha fazla bilgi almak ve tedavi seçenekleri hakkında destek almak için doktorunuza başvurmanız önemlidir.
Otonomik disrefleksi, omurilik yaralanması olan kişilerde ortaya çıkabilen ve hayati tehlike oluşturabilen bir tıbbi acildir. Bu durum genellikle T6 seviyesi ve üzeri omurilik felçlerinde görülür, ancak nadiren T7 ve T8 yaralanmalarında da ortaya çıkabilir. Otonomik disrefleksi genellikle önlenebilir ve tedavi edilebilir bir durumdur. Erken tanı için kişinin normal kan basıncı seviyesini, tetikleyici faktörleri ve belirtileri bilmesi önemlidir.
Otonomik disrefleksi geliştiğinde hızlı bir şekilde tanınması ve müdahale edilmesi gerekmektedir, aksi halde ciddi sonuçlara yol açabilir. Omurilik yaralanması olan hastalarla pek fazla karşılaşmayan sağlık çalışanları için bu durumu tanımak zor olabilir. Bu nedenle hastalar ve yakınlarının belirtileri ve yapılması gerekenleri öğrenmesi önemlidir.
Belirtiler arasında yüksek kan basıncı, yoğun baş ağrısı, yüzde kızarıklık, yaralanma seviyesinden yukarıda terleme, yaralanma seviyesinden aşağıda tüylerin diken diken olması, burun tıkanıklığı, bulantı ve düşük nabız sayısı yer alır. Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Otonomik disrefleksi, omurilik yaralanma seviyesinin altında vücudu rahatsız eden bir uyaranın tetiklemesiyle ortaya çıkar. Bu uyaranlar mesane, bağırsak, cilt kesisi, cinsel aktivite gibi çeşitli durumlar olabilir.
Otonomik disrefleksi otonomik sinir sisteminin aşırı aktivasyonu sonucunda ortaya çıkar. Bu sistem vücudumuzun kalp atışı, solunum, terleme ve sindirim gibi işlevlerini düzenler. Rahatsız edici bir uyaran olduğunda sinir lifleri bu uyarıyı omuriliğe iletir. Ancak omurilikteki yaralanma seviyesine kadar sinyal iletilir, daha yukarıya gidemez. Bu nedenle beyin bu rahatsız edici uyaranı tam olarak algılayamaz ve vücut normal bir şekilde tepki veremez. Bu durumda otonomik sinir sisteminin sempatik kısmı aktifleşir ve kan damarlarında daralma ve kan basıncında yükselme meydana gelir.
Tedavi için ilk adım başın yükseltilmesi ve dik oturur pozisyon alınmasıdır. Giysiler gevşetilmeli ve tansiyon düzenli olarak ölçülmelidir. T6 ve üzeri omurilik yaralanmalı kişilerin normal tansiyonu genellikle 90-110 mmHg arasındadır. Normal değerin 20-40 mmHg yüksek olması otonomik disrefleksi belirtisi olabilir. Neden ortadan kaldırıldığında belirtiler hemen kaybolmayabilir.
Belirli bir neden belirlenemezse veya neden ortadan kaldırılmasına rağmen belirtiler devam ederse ilaç tedavisi uygulanabilir. Kan basıncını düşüren çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
Omurilik felçli kişilerin normal kan basıncı değerleri, yaralanma seviyeleri, acil durumda ulaşılabilecek yakınlarının telefon numaraları ve otonomik disrefleksi durumunda yapılması gerekenler gibi bilgileri içeren bir kart taşımaları önerilir.