MCH, insan vücudundaki her kırmızı kan hücresinde bulunan ortalama hemoglobin miktarı olarak tanımlanır. Hemoglobin ise kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijenin dokulara taşınmasını sağlayan bir proteindir. Vücuttaki hemoglobin miktarı oksijen taşıma kapasitesini ifade eder. Oksijenin vücut hücrelerine sağlıklı dağıtımı sırasındaki oksijen taşıma miktarı, hemoglobin miktarının yeterli olması sayesinde vücudun ihtiyaç duyduğu düzeyde olur. Hemoglobin eksikliğinin söz konusu olması kansızlığa yol açar. Bu durumun değerlendirilebilmesi için ölçümü yapılan MCH değeri ile kansızlığın çeşidi, nedeni ve şiddeti belirlenir.
MCH Normal Değerleri
Pg ifadesi, gramın trilyonda biri olan pikogramdır. Kan testi aracılığıyla ölçülen değerler, laboratuvarlar arasındaki çeşitli koşul farklılıkları sebebiyle değişkenlik gösterebilir.MCH normal değerleri:
- Yetişkinlerde: 26-34 pg
- 1-3 günlük bebeklerde: 31-37 pg
- 1 haftalık- 1 aylık bebeklerde: 28-40 pg
- 3-6 aylık bebeklerde: 25-35 pg
- 6 aylık- 2 yaş aralığındaki bebeklerde: 23-31 pg
- 2-6 yaş çocuklarda: 24-30 pg
- 6-12 yaş çocuklarda: 25-33 pg
- 12-18 yaş arası gençlerde: 25-35 pg
- Hamileliğin ilk 3 ayında: 30-32 pg
- Hamilelikte 3-6 ay arası: 30-33 pg
- Hamilelikte 6-9 ay arası: 29-32 pg
MCH Neden Önemlidir?
MCH testi:
- Tam kan sayımı ile yapılır.
- Bu ölçüm bazı hastalıklar konusunda ya başka testlerin de yardımıyla bir tedavi süreci başlatılırken yol haritası belirlemek adına önemli bir yere sahiptir.
- Dolayısıyla MCH değerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.
MCH Testi Neden Yapılır?
MCH değerinin normal aralıklardan düşük ya da yüksek olması başka testlerin yapılmasını gerektirebilir.Doktorunuz MCH değerinize göre:
- MCV, MCHC gibi değerlerle birlikte değerlendirme yaparak bir teşhis ortaya koyar.
- MCH değerinin normal aralığın dışında olması başka rahatsızlıklara yol açabilir ya da başka rahatsızlıkların habercisi olabilir.
- MCH değerinin normal olmaması durumunda demir anemisi, tiroit bezlerinde bozukluk, demir eksikliğine bağlı olarak çölyak hastalığı ortaya çıkabilir.
- Bunun yanında kanca kök enfeksiyonları, kanser ve kan kaybına neden olan kanser türlerinin söz konusu olması da olasıdır.
MCH kan değeri testi:
- Hem beyaz kan hücrelerini ve trombositleri hem de hemoglobin ve kırmızı kan hücrelerini kontrol etmeye yarayan, kan bileşimini de değerlendirmeye alan tam kan sayımı adı verilen CBC testinin bir parçası olarak yapılan, genel sağlık kontrolünde doktor tarafından talep edilen bir testtir.
MCH değeri hesaplama işleminde:
- HGB kırmızı kan hücresi başına düşen ortalama hemoglobin miktarının RGB değerine bölünmesiyle elde edilen sonuç MCH değerini ortaya çıkarır.
MCH Düşüklüğü
Düşük MCH Nedenleri
Referans alınan değer olan 26 pg değerinin altında olan MCH seviyesi anormal oranda düşük değer olarak kabul edilir.MCH değeri düşüklüğü bazı nedenler yüzünden ortaya çıkabilir:
- Demir eksikliği (Bu durumda kandaki alyuvar hücreleri anormal derecede düşük olur ve az sayıda hemoglobin taşınır.)
- Crohn hastalığı
- Gastrik bypass ameliyatı
- Uzun süre devam eden menstrüel dönem ya da peptik ülser yüzünden zamanla kronik hale gelen kan kaybı
- Hemoliz veya zamanla alyuvarların prematür yıkımı
- Kurşun zehirlenmesi
- Kanca kök ve enfeksiyonları
- Kanser ya da kan kaybına yol açacak kanser türleri
- Hemoglobin yapısının değişmesi
- Mikrositer anemi (Kırmızı kan hücreleri küçülür ve hemoglobin taşıma seviyesi düşer.)
Düşük MCH Belirtileri
Düşük MCH belirtileri:
- Nefes darlığı
- Göğüs bölgesinde oluşan ağrı
- Nabız atışında hızlanma
- Yorgunluk ve halsizlik
- Çok uçuk ya da sarımsı cilt
- Baş ağrısı
MCH Nasıl Düşürülür?
MCH değerinizin yüksek olması halinde doktorunuz ilave testler isteyerek bu duruma neyin sebep olduğunu bulmak isteyecektir. Yüksekliğin sebebini belirleyerek düşürmek için bir tedavi yöntemi planlayacaktır.
- Karaciğer bozukluğundan kaynaklı bir yükseklik varsa karaciğere zarar veren alışkanlıklarınızı bırakmanız gerekir.
- Alkol tüketiminin sınırlandırılması, yeterli ve düzenli uyku, sigaranın bırakılması, dengeli ve sağlıklı beslenme yoluyla MCH değerinin düşmesi sağlanabilir.
Hamilelikte MCH Düşüklüğü
Hamilelikte normal durumlar dışında MCH değerinde bir değişiklik beklenmez. Hamile kadınların tahlil sonuçları muayene ve diğer bulgular göz önüne alınarak değerlendirilir.MCH testi diğer testlerle birlikte yorumlanır. MCH düzeyine bağlı bir sorun oluştuğunda hemen tedavi sürecine başlanır.
Bebeklerde MCH Düşüklüğü
6 ile 24 aylık bebeklerde MCH düşüklüğüne etki eden en önemli etken demir eksikliğidir. Tam gelişim döneminde bebekler demire ihtiyaç duyarlar. Demir eksikliği yaşamaları halinde gelişim süreçleri bu durumdan olumsuz yönde etkilenir.
MCH Yüksekliği
Yüksek MCH Nedenleri
33’ün üzerinde olan MCH değeri yüksek seviye olarak değerlendirilir.Yüksekliğin nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Vücudun yeterli sayıda kan hücresi üretememesi olarak tanımlanan makrositer anemi
- B12 vitamin eksikliği
- Folik asit eksikliği
- Karaciğer hastalığı
- Aşırı alkol alımı
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Tiroid bozuklukları
- Kemoterapi
- Bazı enfeksiyon durumları
- Östrojen içeren ilaçların alınması
- Kan kanseri
Yüksek MCH Belirtileri
Yüksek MCH belirtileri:
- Nefes darlığı
- Göğüste oluşan ağrı
- Hızlı atan nabız
- Yorgunluk ve halsizlik hali
- Çok uçuk ya da sarımsı cilt
- Şiddetli baş ağrısı
B12 eksikliğine bağlı anemi rahatsızlığının söz konusu olması halinde aşağıdaki belirtiler de ortaya çıkabilir:
- Ellerde ve ayaklarda karıncalanmayla birlikte iğne batması
- Mide bulantısı ve istifra
- Karında şişkinlik ve gaz
- Depresyon gibi zihinsel durumlar
Folat eksikliğine bağlı anemi rahatsızlığında ise şu belirtiler görülür:
- İshal
- İştahta oluşan kayıp
- Sinirlilik hali
- Pürüzsüz veya hassaslaşan bir dil
MCH Nasıl Yükseltilir?
MCH değerini yükseltmek için kandaki hemoglobin değerinin artırılması gerekir. Hemoglobin oranını artırmak için birtakım doğal yöntemlerden yardım alınabilir.
- Demir, hemoglobin üretiminde önemli bir yere sahiptir. Kırmızı et, karides, tofu, ıspanak, badem, yumurta, mercimek, kahvaltılık gevrek, istiridye, kuşkonmaz gibi yiyecekler demir eksikliğini giderecek niteliktedir.
- MCH değerini artırmak için bol bol C vitamini bakımından zengin gıdalar yemeniz önemlidir. Papaya, portakal, limon, çilek, dolmalık biber, brokoli, greyfurt, domates, ıspanak gibi yiyecekler vücudunuzdaki MCH seviyesini artıracaktır.
- Folik asit, kırmızı kan hücrelerinin yapımı için vücudun ihtiyaç duyduğu bir besin değeridir. Yeşil yapraklı sebzeler, pirinç, kuru fasulye, buğday tohumu, tahıllar, fıstık, muz, brokoli ve karaciğer gibi gıdalar folik asit açısından zengindir.
- Pancar MCH seviyesini artırmaya yarar. Pancarı kabukları ile beraber mikrodalga fırında pişirerek tüketebilirsiniz. Pişirdikten sonra kabuklarını soyun ve soğumasını bekleyin. 1 adet orta boy pancar, 3 adet havuç ve yarım patatesi katı meyve sıkacağı ile sıkarak günde bir kere içebilirsiniz.
- Günde 1 adet elma tüketerek hemoglobin seviyenizi yüksek tutabilirsiniz. Mümkünse yeşil elmayı kabuklu olarak tüketmeyi tercih edin.
- Şeker pancarı kansızlık ile mücadelede ve hemoglobin değerini artırmada kullanılan kocakarı ilaçlarından biridir. Şeker pekmezi ayrıca demir, folat ve B vitamini de içerir. 1 fincan şeker pekmezine iki çay kaşığı elma sirkesi katarak günde bir defa tüketebilirsiniz.
- Nar; demir, kalsiyum ve lif bakımından zengin bir yiyecektir. Sağlıklı kan akışına destek olur. Gün içerisinde 1 adet orta boy nar yiyebilir veya kahvaltıda bir bardak nar suyu tüketebilirsiniz.