Kafein, doğal bir kimyasaldır ve uyarıcı etkileri olmaktadır. Bu bileşik, merkezi sinir sistemini, kalbi, kasları ve kan basıncını kontrol eden merkezleri uyarabilmektedir. Kafein, kan basıncını yükseltebilir, ancak sürekli kafein alan kişilerde bu etkiyi göstermeyebilir. Ayrıca kafein alımı idrar akışını arttırabilir. Kahve, çay, kola, kakao, guarana, mate ve başka birçok üründe bulunur. İnsanlar en çok zihinsel uyanıklık, baş ağrısı, migren, atletik performans, hafıza ve obezite için kafeini kullanır. Ayrıca astım, safra kesesi hastalığı, düşük tansiyon, depresyon ve diğer birçok durum için de kafein tercih edilir. Ancak bu kullanımları destekleyecek yeterli bilimsel kanıt yoktur. Bu yazımızda kafeinin etkileri, günlük kafein ihtiyacı gibi merak ettiklerinizi yanıtlayacağız.
Kafeinin Sağlığa Olumlu Etkileri
Kafeinin sağlığa faydaları oldukça fazladır. Yetişkinler için günlük kafein dozu 400 miligrama kadar güvenli görülmektedir. Bu miktar yaklaşık 4 fincan kahveye eşittir. Ancak günlük kafein ihtiyacının kişiye göre değiştiğini unutmamak gerekir. Ağız yoluyla sağlıklı miktarlarda kafein almanın sağlığa etkileri şu şekildedir:
- Baş ağrısı: Ağrı kesicilerle birlikte kafein almak, gerilim tipi baş ağrılarının tedavisinde, migren ağrılarının iyileşmesinde destek olarak görülmektedir.
- Zihinsel uyanıklık: Kafein almanın zihinsel uyanıklığı arttırdığı görülmektedir. Ancak yeterince uyumak kadar etki etmeyecektir.
- Atletik performans: Kafein alımı, fiziksel gücü ve dayanıklılığı arttırmakta ve egzersiz sırasında yorgunluğu geciktirebilmektedir.
- Diyabet: Kahve gibi kafein içeren içeceklerin tüketilmesi, tip 2 diyabet riskinin daha düşük olmasıyla ilişkili görülmektedir. Ancak kafein tüketmenin diyabet tedavisine yardımcı olup olmadığı ise net değildir.
- Hafıza: Kafein almak, kısa süreli hafızayı güçlendirebilmektedir.
Kafeinin başka amaçlar için kullanıldığı da görülmektedir. Ancak yukarıdaki durumlar dışında kesinlikle yararlı olup olmayacağı bilimsel olarak söylenemez.
Kafeinin Olumsuz Etkileri
Kafein, günde 400 miligramın üzerindeki dozlarda kullanıldığında genellikle güvensiz olarak görülür. Bu şekilde fazla kafein belirtileri uykusuzluk, sinirlilik, huzursuzluk, mide bulantısı, artmış kalp hızı olabilir. Daha yüksek dozlarda kafeinin zararları baş ağrısı, kaygı ve göğüs ağrısı olabilir. Kafein hapı gibi aşırı dozda kafein almak ise zarar görmeye neden olabilir. Kafein hapı zararları düzensiz kalp atışlarına sebep olabilir ve hatta çok yüksek dozlarda ölüme dahi yol açabilir. Çok konsantre veya saf kafein içeren ürünlerin yüksek dozlarda kullanılması riski arttırır. Bu ürünleri kullanmaktan kaçının. Bitkisel içerikli ürün, çay gibi kafein içerebilecek şeylerde etikette kafein miktarına bakmayı unutmayın.
Bunları da Okumalısınız : Ortoreksiya Nervoza Nedir
Hamilelik Ve Emzirme Sırasında Kafein Tüketimi
Gebelik ve emzirme sırasında kafein tamamen yasak değildir. Kafein, hamilelik sırasında güvenli olarak görülür. Ancak günlük 200 miligramı geçmemesi tavsiye edilir. Dünya Sağlık Örgütüne göre ise gebelik ve emzirmede günlük kafein tüketimi 300 miligrama kadar güvenli görülmektedir. Hamilelik sırasında veya emzirme döneminde daha büyük miktarlarda kafein alımı güvenli olmayacaktır. Aşırı kafein alımı, düşük yapma riskini veya diğer sorunları artırabilir. Kafein anne sütüne de geçebilir. Emzirirken yüksek kafein alımı, emzirilen bebeklerde uyku sorunlarına, sinirliliğe ve bağırsak hareketlerinde artışa neden olabilir. Çocuklarda ise kafein, gıdalarda ılımlı olarak bulunan miktarlarda kullanıldığında güvenilir olmaktadır. Kafein oranı yüksek kahveler gebe, emziren anneler veya çocuklar tarafından tercih edilmemelidir. Ayrıca gebelik ve emzirme dönemi beslenme önerileri için diğer yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.
Kafein zararları içi özellikle aşağıdaki hastalıklara sahip olanlar dikkat etmelidir:
- Anksiyete bozuklukları: Kafein anksiyete gibi durumları daha da kötüleştirebilir. Yoğun kaygılıysanız kafeini dikkatli ve düşük miktarlarda kullanın.
- Bipolar bozukluk: Çok fazla kafein bu durumu daha da kötüleştirebilir. Bipolar bozukluğunuz varsa kafeini düşük miktarlarda tercih edin.
- Kanama bozuklukları: Kafein kanama bozukluklarını şiddetlendirebilir. Kanama bozukluğunuz varsa kafeini dikkatli kullanın.
- Kalp rahatsızlıkları: Kafein, hassas kişilerde düzensiz kalp atışlarına neden olabilir. Kalp ile ilgili hassasiyetleri olan kişiler kafeini dikkatli kullanmalıdır.
- Diyabet: Kafein, vücudun şekeri kullanma şeklini etkileyebilir. Diyabetiniz varsa, kafeini yüksek dozlarda tercih etmeyin.
- İshal: Kafein, özellikle çok miktarda alındığında ishali kötüleştirebilir. İshal gibi durumlarda kafeinin dozunu azaltın.
- Epilepsi: Epilepsi hastaları yüksek dozda kafein kullanmaktan kaçınmalıdır. Düşük dozlarda kafein dikkatli kullanılmalıdır.
- Glokom: Kafein, göz içindeki basıncı arttırabilir. Göz tansiyonu olan kişilerde basınç artışı, kafeinli içecekleri içtikten sonra 30 dakika içinde ortaya çıkar ve en az 90 dakika sürer.
- Yüksek tansiyon: Kafein tüketmek, yüksek tansiyonu olan kişilerde tansiyonu artırabilir. Bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.
- Mesane kontrolünün kaybı: Mesanesinde sorun olan kişilerde kafein, idrara çıkma sıklığını ve idrara çıkma dürtüsünü arttırabilir. Bu sebeple mesane kontrolünü daha da kötüleştirebilir.
- İrritabl bağırsak sendromu (IBS): Kafein, özellikle büyük miktarlarda alındığında, irritabl bağırsak sendromu olan kişilerde bağırsak hareketlerini kötüleştirebilir.
- Kemik erimesi: Kafein, idrarla dışarı atılan kalsiyum miktarını arttırabilir. Kemik erimesi veya düşük kemik yoğunluğu olan kişiler, kafeini günde 300 miligramdan az almalıdırlar.
- Parkinson hastalığı: Kreatin ile kafein almak Parkinson hastalığının daha hızlı kötüleşmesine neden olabilir. Parkinson hastalığınız varsa ve kreatin kullanıyorsanız, kafeini dikkatli kullanın.
- Şizofreni: Kafein şizofreni semptomlarını kötüleştirebilir. Şizofreni hastalarında kafein alımına dikkat edilmelidir.
Bunları da Okumalısınız : Kasım Ayında Ne Yiyelim
İçeceklerin Kafein İçerikleri:
60 ml espresso 100 miligram kafein içerir.
150 ml siyah çay 35 miligram kafein içerir.
200 ml instant kahve 130 miligram kafein içerir.
250 ml latte 35 miligram kafein içerir.
200 ml filtre kahve 205 miligram kafein içerir.
100 ml Türk kahvesi 73 miligram kafein içerir.
250 ml yeşil çay 30 miligram kafein içerir.
150 ml mate çayı 80 miligram kafein içerir.
200 ml kola 36 miligram kafein içerir.
250 ml enerji içecekleri 100 miligram kafein içerir.
200 ml kafeinsiz kahve 6 miligram kafein içerir.
100 ml kavrulmuş kahve 80 miligram kafein içerir.
Keşfetmeye Devam Edin: İlgili Bağlantıları Kullanın