Şeker, doğal olarak besinlerde bulunabilen veya sonradan eklenen şekerler olarak ikiye ayrılabilir. Doğal şekilde şeker almak vücudumuz için gereklidir. Meyvelerde, sebzelerde, tahıllarda, süt ve süt ürünlerinde doğal olarak şeker çeşitleri bulunur. Bu gıdalar vücut için gerekli enerji, vitamin, mineral ve lifleri sağlarlar. Ayrıca kalp, damar hastalıkları, diyabet, hipertansiyon, böbrek hastalıkları gibi rahatsızlıklardan korurlar. Ancak eklenti şeker besinlere genellikle sonradan eklenir. Beyaz şeker, kahverengi şeker, bal, pekmez, fruktoz şurubu bu grupta sayılırlar. Aşırı tüketimlerinde işlenmiş şekerin zararlarını görmek kaçınılmaz olur. Yine de aşırıya kaçanlar için işlenmiş eklenti şekerlerin vücuda yaptığı etkileri iyi öğrenmek gerekebilir. Bu yazımızda toz şekerin zararları, eklenti şekerlerin etkileri gibi merak edilenleri okuyabilirsiniz.
Küp şeker kaç kaloridir?
Şeker ile ilgili en sık sorulan sorulardan biri de “1 küp şeker kaç kalori” olmaktadır. Küp şeker gramaj olarak 2 grama denk gelir. 1 küp şeker 8 kalori olmaktadır. Yani 1 gram şeker 4 kaloriye eşittir. Örneğin 330 mililitre gazlı içecekler 10 küp, soğuk çaylar 6 küp, hazır meyve suları 8 küp, aromalı sütler 5 küp eklenti şeker içerirler. Ulusal Kanser Enstitüsüne göre yetişkin bireyler günde ortalama 48 küp eklenti şeker alıyor. Bu miktar 384 kaloriye eşittir.
Eklenti şekerler nelerdir?
Eklenti şekerler içecek veya yiyeceklere sonradan eklenen şekerlerdir. Bunların fazla tüketimi sağlığı bozucu etkiler gösterebilir. Aslında gıdalardaki etiketleri okuyarak bir anda çok şeker yemek önlenebilir. Şekerli içecekler, paketli abur cuburlar, şekerlemeler, unlu mamuller ve aromalı süt ürünleri ilave şekerin ana kaynaklarıdır. En yaygın kullanılan çeşitleri ise aşağıdaki gibidir:
- Beyaz şeker
- Esmer şeker
- Mısır şurubu
- Meyve suyu konsantreleri (elma suyu konsantresi gibi)
- Yüksek fruktozlu mısır şurubu
- Bal
- İnvert şeker şurubu
- Agave şurubu
- Malt şekeri
- Sonu “oz” ile biten şeker şurubu molekülleri (dekstroz, fruktoz, glikoz şeker şurupları gibi)
Fazla Şekerin Vücuda Etkileri
-
Beyine Etkileri
Şeker yemek, beyinde dopamin adı verilen ve iyi hissettiren bir kimyasalın büyük miktarda salgılanmasını sağlar. Özellikle öğleden sonra saat 3 civarında canınızın şeker çekme ihtimalinin daha yüksek olması bu durumdan kaynaklanıyor. Meyveler, sebzeler veya diğer bütün gıdalar beynin o kadar fazla dopamin salgılamasına sebep olmadığından beyniniz aynı haz hissini elde etmek için giderek daha fazla şekere ihtiyaç duymaya başlar. Yani şekeri yedikçe daha fazlasına ihtiyaç duyarsınız. Zamanla bir çeşit bağımlılığa dönmeye başlayabilir. Daha sonra bir anda çok şeker yemek bile yeterli gelmeyebilir. Bu sebeple tatlı istekleri olduğunda meyvelerden faydalanmak iyi olacaktır.
-
Ruh Haline Etkileri
Ara sıra yediğiniz şeker veya kurabiye, kan şekeri seviyenizi ani bir şekilde yükselterek size hızlı bir enerji patlaması verebilir. Hücreleriniz şekeri emdikçe ve şeker seviyeleriniz düştüğünde ise gergin ve endişeli hissedebilirsiniz. Bir anda çok şeker yemek kısa süreli enerji verir ve ardından yerini olumsuz duygulara bırakmış olur. Hatta yapılan bazı çalışmalara göre yüksek miktarda şeker tüketen yetişkinlerde depresyon riskinin arttığı görülmüştür. Sağlıklı bir bireyde günlük ideal şeker tüketimi alınan enerjinin yüzde 10’unu geçmemelidir.
-
Dişlere Etkisi
Diş çürüklerinin oluşmasının en yaygın sebeplerinden biri şeker tüketimi olmaktadır. Çünkü çürüklere sebep olan bakteriler, şeker ile beslenmeyi severler. İlave şekerli yiyecekleri fazlaca tüketen kişilerde çürükler daha hızlı büyüyebilir. Çocuklarda ve yetişkinlerde çürük dişler aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında sayılabilir. Özellikle çay şekerinin zararları arasında da diş çürükleri sayılabilir. Az miktarda şeker ilaveli bir besin tüketiminin ardından bile dişleri güzelce fırçalamak iyi bir fikir olabilir. Bu sayede çürük riski azaltılmış olur.
-
Eklemlere Etkisi
Aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında iltihaplanma da sıkça görülür. Özellikle eklem ağrılarınız varsa, şekeri bırakmanız için bir sinyal olabilir. Çok fazla tatlı yemek, vücutta iltihaplanmaya sebep olduğu için eklem ağrısını kötüleştirebilir. Ayrıca yapılan araştırmalara, fazlaca şeker tüketenlerde Romatoid artrit gelişme riskinin artabileceğini gösteriyor. Eklem ağrılarınızdan şikayetçiyseniz eklenti şekerlere ara verip kendinizdeki farkı görebilirsiniz.
-
Cilde Etkisi
İltihaplanma yani inflamasyon aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında sayılır ve bunun diğer yan etkisi de cildin daha hızlı yaşlanmasına sebep olabilmesidir. Fazla şeker, kan dolaşımınızdaki proteinlere yapışır ve bazı zararlı molekülleri oluşturur. Bu moleküller cildin daha hızlı yaşlanmasına yol açabilir. Ayrıca ciltteki kolajen ve elastine zarar verdikleri gösterilmiştir. Sonuç olarak kırışıklıklar artabilir ve cilt sarkması daha fazla görülebilir. Canlı, genç görünen ve sağlıklı bir cilt için eklenti şekeri fazla tüketmemeye özen gösterin.
-
Karaciğere Etkisi
Aşırı fruktoz alımı karaciğerde yağlanmaya sebep olabilir. Meyveden aldığımız fruktoz buna sebep olacak miktarda değildir. Ancak aşırı eklenti şeker içeren yiyeceklerle bu mümkün olabilir. Eklenti fruktoz veya yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren yiyecekleri tüketmek karaciğeri etkileyebilir. Çünkü fruktoz karaciğerde parçalanır ve yağa dönüşür. Büyük miktarlarda yağ oluşumu karaciğere zarar verebilir. İşlenmiş şekerin zararları arasında karaciğere etkisi de görülmektedir. Buna alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması durumu denir. Karaciğerde aşırı yağ birikmesi görülür. Bu durum ilerlediğinde karaciğere daha ciddi zararlar verebilir.
-
Kalbe Etkisi
İşlenmiş şekerin zararları arasında ekstra insülin salınımına sebep olmak da bulunur. Çok fazla şeker yediğinizde veya içtiğinizde, kan dolaşımınızdaki ekstra insülin vücudunuzun her yerindeki atardamarlarınızı etkileyebilir. Damarlardaki duvarların iltihaplanmasına, kalınlaşmasına ve sertleşmesine sebep olabilir. Bu da kalbinizi zorlar ve zamanla ona zarar verir. Aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında kalp yetmezliği, kalp krizi ve felç gibi riskler görülebilir. Yapılan araştırmalara göre daha az şeker tüketenlerde, kalp sağlığı için önemli bir risk faktörü olan kan basıncının düştüğü görülmektedir. Ayrıca, çok fazla ilave şeker tüketen kişilerin, kalp hastalığından ölme olasılıkları, diyetlerinde toplam kalorinin %10’undan daha azını ilave şekerden sağlayan kişilere göre iki kat daha fazla görülmüştür.
-
Pankreasa Etkisi
Yemek yediğinizde pankreasınız insülin pompalar. Ancak çok fazla şeker tüketiyorsanız ve vücudunuz insüline düzgün şekilde yanıt vermiyorsa pankreasınız daha da fazla insülin salgılamaya başlar. Sonunda aşırı çalışan pankreasınız insülin salgılayamamaya başlar ve kan şekeri düzeyiniz yükselerek tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riski artar. Tip 2 diyabet hastalarında genellikle aşırı şeker tüketimi belirtileri sıkça görülür. Pankreas, kalp ve genel sağlığı korumak için eklenti şeker tüketimine dikkat edilmelidir.
-
Böbreklere Etkisi
Diyabetiniz varsa, aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında böbrek hasarı riski de görülebilir. Böbrekler kanın filtrelenmesinde önemli bir rol oynar. Kan şekeri belli bir miktara ulaştığında böbrekler fazla şekeri idrarla atmaya başlar. Diyabet kontrolsüz ilerlerse böbreklere zarar verebilir ve bu da böbreklerin kanınızdaki atıkları filtreleme görevini yerine getirmesini engelleyebilir. Uzun vadede böbrek yetmezliğine kadar yol açabilir. Özellikle diyabet hastasıysanız kan şekerinizin ideal aralıkta olmasına dikkat edin ve eklenti şekerlerden kaçının.
-
Vücut Ağırlığına Etkisi
Yapılan araştırmalar, şekerle tatlandırılmış içecekler içen kişilerin, içmeyenlere göre daha fazla kilo alma eğiliminde olduğunu ve tip 2 diyabet riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Hatta bir çalışma, diyetlerine daha fazla şeker ekleyen kişilerin 2 aydan kısa bir sürede yaklaşık 1,7 kilo aldığını göstermektedir. Çünkü aşırı şeker tüketimi belirtileri arasında yağ hücrelerini alevlendirmek bulunur ve şeker tüketimi yağ kütlesini arttıran kimyasallar salınmasına sebep olabilir. Kilo vermek veya bulunduğunuz kiloyu korumak istiyorsanız eklenti şeker tüketiminize dikkat etmelisiniz. Fit tatlı tarifler için sitemizi inceleyebilirsiniz.
Bunları da Okumalısınız : Elmanın Sağlığa Etkileri
Hayal Gücünüzü Besleyin: Benzer Konulardaki Bağlantıları İnceleyin