Acı kavunun bilinen diğer adları; Eşekhıyarı, Acı düvelek, Acı dülek, Çakal kavunu, Cırtatan kavunu, Ebu cehil karpuzudur.
Sarı çiçekli ve dışı tüylü bir bitkidir. Yaprakları üçgen veya kalp şeklindedir ve kenarları tırtıklıdır. Özellikle yetiştirilmez. Virane, yol kenarı, dere kenarı, yıkık dökük yerlerde kendiliğinden yetişir. Sürüngen otsu bir bitkidir ve Akdeniz bölgesinde sıklıkla görülür. Kötü bir kokusu ve adından da anlaşıldığı gibi acı bir tadı vardır. İçinde önemli bir madde “Elaterin” vardır ve acı tadın nedeni bu maddedir.
Meyvesi yumurta şeklinde olup, 4-5 cm boylarındadır. İçinde sümüksü bir sıvı ve koyu renkli tohumları vardır. Meyve olgunlaştıkça rengi sararır, içinde basınç toplar ve patlayarak tohumlarını 4-6 m etrafına yayar.
Kabuğu ve çekirdekleri oldukça zehirlidir ve koparıldığında dalından akan sıvı gözler için büyük tehlike taşır. Daha ham ve yeşil iken toplanır ve yenilirse zehirler, ishal eder ve kusturur. Kurutulmuş ve öğütülmüş kabuğun 1 gramı, tohumunun yarım gramı, ya da kökünün 2 gramı yutulursa öldürücü olabilir. Bir dalda tek bir tane meyve varsa zehir daha fazladır.
Acı Kavun Faydaları
- Acı kavunun kabuğu güveleri engellenmek için giysilere serpilebilir.
- Ağızda tutulduğu zaman ağız kokusunu engeller.
- Yılan ve akrep sokmalarına karşı panzehirdir. Kökü yara olan kısma uygulanır.
- Suyu sarılık geçiren kişinin burnuna damlatılır.
- Acı kavun ve sirke yarı yarıya kaynatılırsa gargara yapılıp diş ağrısına iyi gelir.
- Acı kavunun meme kanserinde kanserli hücreyi öldürdüğü tespit edilmiştir ve zamanla meme kanseri tedavisinde ilaç olarak kullanılmaya başlanması beklenebilir.
- Karaciğer hastalıklarına, siroza, böbrek, romatizma ve kadın hastalıklarına iyi gelir.
Acı Kavun Zararları
- Hamile kadınlar için tehlikelidir, düşük yapmasına neden olur.
- Hassas ve alerjik bünyeler kullanmaktan kaçınmalıdır.
- Gözlerde körlüğe neden olabilir.
- Rastgele yüze, ağıza ve göze sürülmemelidir.
- Kan grubuna göre farklı tepki ve alerjik reaksiyonlar gösterebilir.
Bunların yanı sıra, acı kavunun her şekilde kullanılmasında oldukça dikkatli olunmalıdır. Bitkinin ve meyvenin yeterli olgunlukta olduğuna dikkat edilmelidir. Tohumu çok zehirli olduğu için kullanılmamalıdır.
