Testosteronu, eğer bir vücut geliştirme sürecinde bulunuyorsanız ya da sağlınızla ilgili bilgilere düşkünseniz illa ki duymuşsunuzdur. Genel sağlık bilgileri içinde sıkça rastlanan bir hormon olarak gösterilebilir. Testosteron hormonu erkeklik hormonu olarak da bilinmektedir. Bu hormon yağ ve kas metabolizması dahilinde oldukça önemli bir rol oynar. Ancak günümüzde birçok insan, bu oldukça kilit rol oynayabilen hormonun eksikliği yani testosteron eksikliğini yaşamaktadır. Bu yazımızda testosteronun tam olarak ne anlama geldiğini, testosteron erkeklik hormonunun eksikliği sırasında ne gibi durumların ortaya çıkabileceğini, eksikliğine neden olan durumların neler olduğunu, testosteron eksikliğini engelleme ve tedavi seçeneklerinin neler olduğu gibi bilgilere değineceğiz.
Testosteron Nedir?
Testosteron, erkeklik hormonudur. Bu hormon, androjen sınıfına dahil olan bir grup erkeklik hormonundan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca bu hormonlara bir farklı isim olarak da steroid hormonları adı da verilebilmektedir. Testosteron hormonu her ne kadar erkeklik hormonu olarak bilinse de kadınlarda da üretilir. Ancak testosteron hormonu kadınlarda erkeklere göre çok daha az bulunur. Testosteron üretimi, beyinde bulunan bazı merkezler tarafından kontrol edilmektedir. Beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezi tarafından kontrol edilir.Testosteron erkek bireyin yaşamında oldukça önemlidir. Çünkü bebeğin erkek olarak dünyaya gelmesini sağlayan da yine bu hormondur. Normal şartlarda her insan anne karnında hayatına dişi olarak başlar. Ancak 8 haftalık dilimde Y kromozomu, testosteron üretimini etkiler ve annenin vücudunda üretilen testosteron seviyesi en başta dişi olan bebeğin cinsiyetinin erkeğe dönüşmesine neden olur.Testosteronun vücutta çok önemli kilit rol oynadığını belirttik. Ancak aslında ne işe yarar bu hormon? Testosteron hormonu bireyin vücudunda birçok düzenlemeyle ilişkili olduğu belirtilebilir. Cinsel arzu, kemik ve kaslardaki yoğunluk, vücuttaki yağın dağılımı, enerji düzeyindeki ve kandaki alyuvar üretiminde düzenleyici rol oynar. Erkek bireyin erkeksi karakteristiğini etkiler, gelişmesini sağlar. Vücut geliştiren bir bireyde meydana gelen testosteron seviyesi sayesinde bireyin vücudunda kas dokusunun onarımı ve vücuttaki yağ yakımının sağlanmasında yine etkilidir. Bireyin yaşının ilerlemesi sonucu kilo alması kolaylaşır. Bunun nedeni testosteron seviyesinin azalmasıdır. Artık yağların enerji olarak kullanımı zorlaşmıştır ve birey kilo almaya başlar. Testosteron hormonunun vücut dahilinde birçok fonksiyonu bulunur. Biz şimdi testosteron eksikliğinin ne olduğuna değineceğiz.
Testosteron Eksikliği Nedir? Etkileri Nelerdir? Belirtileri Nelerdir?
Testosteron eksikliğinin ortaya çıkması vücuttaki toplam testosteron seviyesinin 300 nanogram desilitre altına düşmesi olarak ele alınmaktadır. Andropoz yani testosteron üretiminin azalması, kadınlarda görülün menopoz sürecinin erkek sürecidir. Yani erkek bireyde testosteron seviyesi azaldığında andropoz sürecine girer. Ancak kadınlarda meydana gelen menopoz yani kadınlık hormonu olan östrojenin düşmesi, hızlı şekilde meydana gelirken, erkeklik hormonu olan testosteronun düşmesi ile andropoz durumu ortaya çıkar. Ancak bu azalış olması gereken seviyenin üzerinde ise bazı sorunlar meydana gelebilir.Testosteron eksikliğinin ortaya çıkardığı en sık görülen belirtiler:
1.Cinsel Arzunun Azalması
Testosteron hormonu erkeğin cinsel yaşamında oldukça önemlidir. Erkeğin libidosunda önemli rol oynar. Birey yaşlandıkça cinsel arzu noktasında farklı seviyelerde bir düşüşle karşılaşır. Bu durum direkt olarak bireyde ve dolaylı olarak da partnerinde kendini gösterecektir. Testosteron seviyesindeki düşüş, çiftin cinsel birleşme sırasında sahip oldukları orgazm sürecini de zorlaştırır.
2.Ereksiyon Sorunu
Testosteron hormonu, erkek bireylerin cinsel isteğini tetiklemesinin yanında erkek bireyin erekte olmasını sağlar. Testosteron, direkt olarak bireyin erekte olmasına etki sağlamaz ama bu süreçte gerekli olan şeylerin üretimi için uyarıcı etkide bulunur. Beyinde üretilen nitrik asiti uyarır. Bu molekül de ereksiyonu tetikler.
3.Semen Seviyesinde Azalış
Testosteron hormonu, spermin hareketliliğini sağlayan sıvıda yani semenin üretiminde oldukça kilit bir roldedir. Bir erkek birey ne kadar fazla testosterona sahipse o kadar çok semen ortaya çıkarır. Bireyin testosteron seviyesi eğer düşükse, bunu boşalma sırasında düşük sperm miktarının ortaya çıkmasından anlayabilecektir.
4.Kıl Dökülmesi
Testosteron hormonunun birey vücudunda birçok farklı işlevi bulunmaktadır. Vücutta oluşan kılların üretimi de bu geniş işlev kapsamından biri olarak gösterilebilir. Bireyin kelleşmesi erkekte yaşlılığın ortaya çıkardığı bir durumdur. Ancak bunun testosteron seviyesi ile yakından ilgisi bulunur. Bunun yanında vücut kıllarında ve sakallarda meydana gelen dökülmelerde yine testosteron seviyesindeki azalma ile açıklanabilir.
5.Bitkinlik ve Enerji Seviyesindeki Düşüş
Bireydeki düşük testosteron hormonu seviyesi bireyin genel enerjisinin düşmesine ve bitkinlik hissine kapılmasına neden olur. Testosteron seviyesinde düşüklük bireylerin fark edilebilir bir enerji düşüklüğü yaşamasına neden olur.
6.Kaslarda Azalış
Vücut içinde testosteron hormonunun bir görevi de vücutta bulunan kasların yapımı ve onarılması süresinde rol oynamasıdır. Eğer bir bireyin testosteron seviyesinde düşüş meydana geliyorsa, bireyin kaslarında bir azalış ve bireyin genel kuvvetinde bir düşüş meydana gelir. Bu durum özellikle de kol ve bacaklar ve göğüs kısmında oldukça hissedilir. Kaslarda meydana gelen azalışı vücut çalışarak engellemeye çalışan bireyler de bunu yaparken zorlanırlar.
7.Vücuttaki Yağlanmanın Artması
Testosteron hormonunun vücudumuzdaki etkisinin ne denli olduğundan söz etmiştik. Testosteron hormonun vücutta yeterli seviyede olmayışı yani eksikliği sonucu olarak vücutta yağlanma miktarında bir artış ortaya çıkar. Bunun neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak bunun üzerine yapılan araştırmalar bu hormonun bireyin vücudundaki yağı kontrol altına alan genlerle erkek bireylerde bulunan testosteron hormonu arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştur.
8.Kemik Kitlesinde Zayıflama ve Azalış
Osteoporoz yani kemik erimesi durumunun sadece kadınlarda meydana geldiği düşüncesi yaygın olsa da bunun düşük testosteron hormonu neticesinde erkek bireylerde de ortaya çıktığı görülmüştür. Bu nedenle erkek bireyler kendi kemiklerinde de bir zayıflama tecrübe ederler. Özellikle de epeydir düşük testosteron hormonuna sahip olan erkek bireylerde, kalça kemiklerinde, kaburga ve ayak kemikleri gibi bölgelerde çatlaklara rastlanma ihtimali artar.
9.Ruhsal Sorunlar
Kadınlarda meydana gelen östrojen seviyesi düşüklüğü ile menopoz durumu ortaya çıkarken bu durum erkeklerde andropoz adını alır. Kadınlar bu menopoz döneminde bir ruhsal değişim yaşarlar. Aynı durum erkek bireylerde de ortaya çıkabilmektedir. Yani düşük testosteron seviyesi yüzünden erkek bireylerde fiziksel sorunların yanı sıra ruhsal olarak da etkili olduğu söylenebilir.
Testosteron Arttırıcı, Tedavi Edici Yöntemler Nelerdir?
1.Sağlıklı Beslenin!
- Sağlıklı seviyelerde yağ tüketimi yapın. Yağ kullanımının azaltılması, testosteron seviyesinin de düşmesine neden olacağı gibi, eğer sağlıklı yağ tüketimi yaparsanız, testosteron üretimini gerçekleştirebilirsiniz. Günlük periyotlarda alınan yağların büyük kısmı, zeytin yağları, tereyağ, kırmızı etten gelen yağ ve kuru yemiş gibi ürünlerden elde edilen yağlarla olmalı. Böylece sağlıklı testosteron seviyesine ulaşabilirsiniz. Yağın kötü olarak algılanması ve az tüketilmesi testosteron üretimine direkt olarak katkı sağladığından çok önemlidir.
- İhtiyacınız kadar karbonhidrat tüketmelisiniz. Şeker tüketiminden uzak durun. Yapılan araştırmalar, kan şekerinin vücuttaki testosteron seviyesini %25 oranında azalmaktadır. Kan şekerini de karbonhidratlı ürünler ve şeker yükseltmektedir. Eğer yoğun bir çalışma temposunda iseniz, günlük olarak 150 gr civarı bir karbonhidrata ihtiyaç duyarsınız. Yeşillikler, brokoli, lahana, yulaf, bulgur, ve diğer sebzeler içeriğinde bulunan içerikler sayesinde optimum seviyede testosteron hormonunun vücutta bulunmasına destek olur.
2.Uyku Düzeni
Testosteron hormonu ve uyku arasındaki ilişki çok yakındır. Araştırmalar, uyku süresi olarak 5 saat belirleyen erkek bireylerin testosteron seviyesinin %15 oranında azaldığını göstermiştir. Uykusuz kalmak kilo almanıza neden olurken, kas kaybına yol açar. Uyku öncesi alınan takviyeler ve düzenli uyku ile testosteron seviyesi arttırılabilir.
3.Vücut Çalışın!
Ağırlık çalışırsanız testosteron seviyeniz artacaktır. Düzenli bir vücut çalışma süreci, vücudunuzda bulunan testosteron seviyesinin artışına neden olacaktır. Bu yüzden vücudunuzdaki testosteron seviyesini yüksek tutmak için düzenli olarak vücut çalışın. Ancak ağır çalışma yapmanızda fayda olacaktır. Bir de kas ve eklemleri en fazla çalıştıran hareketleri yapmalısınız.
4.Stresten Uzak Durun!
Stres sonucu bireyin vücudunda değişimler meydana gelir. Bireyin vücudundaki kortizol hormonu stres ile ortaya çıkar ve bu da testosteron hormonunun kötü etkilenmesine neden olur. Bu nedenle testosteron hormonunun sağlıklı seviyelerde tutulabilmesi için stresten uzak durun.