Ölümcül Hastalıkların Sebebi Damar Sertliği Önlenebilir
Yanlış beslenme alışkanlıkları, fazla kilolar, sigara kullanımı ve diyabet arteroskleroz yani damar sertliğinin başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Başta kalp olmak üzere; beyin, böbrek ve çevre damarları olumsuz yönde etkileyen damar sertliğini önlemek hayat kalitesi için büyük önem taşımaktadır. Memorial Hizmet Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Harun Arbatlı damar sertliği konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi verdi.
Damar sertliği sinsi ilerliyor
Vücudun sağlıklı bir şekilde işlevlerini yerine getirmesinde atardamarlar büyük önem taşır. Bu damarların esnekliğini kaybedip, kalınlaşmaya başlamasıyla, halk arasında damar sertliği olarak bilinen “Ateroskleroz” oluşur. Kolesterol molekülleri ile mücadele eden ve canlılığını kaybetmiş beyaz kan hücreleri ile aşırı kalsiyum ve minerallerin birikmesi damar duvarının sertleşmesine sebep olur. Başlangıçta fazla bir belirti vermeyen bu durum, damar içi çapın %70–80 oranlarında daralması ile kan akımının yavaşlamasına hatta durmasına yol açar ve belirtiler de o zaman ortaya çıkar.
Ölümcül hastalıklara zemin hazırlıyor
Ateroskleroz genellikle sessiz seyirli iken, arter duvarındaki birikmiş hücre ve yağ moleküllerinden oluşan aterom plaklarının çatlaması sonrası ani belirtiler ortaya çıkar. Eğer kalp damarları tutulmuş ise kalp krizi; beyin damarları etkilenmiş ise inme; bacak damarlarını ilgilendiriyor ise de yürüme sırasında topallama ve ileri dönemde kangrene yol açar. Yapılan çalışmalara göre damar sertliğinde ilk belirti, %66 oranında kalp krizi ya da ani ölüm olarak saptanmıştır.
Başlangıcı çocukluğa kadar uzanıyor
Damar sertliğine neyin yol açtığını kesin olarak söylemek mümkün değil ancak uzmanlar arasında “endotel” adı verilen damar iç yüzey tabakasında fonksiyon bozukluğu olduğu konusunda fikir birliği vardır. Endotelde oluşan küçük hasarlı bölgeler, beyaz kan hücrelerinin toplanması ve “yağlı çizgilenmeler” adı verilen ilk patolojik süreci tetikler. Yapılan çalışmalar bu sürecin çocukluk çağında başladığını göstermektedir.
Damar sertliğine yol açan risk faktörleri
Damar sertliğine yol açan nedenlerin bir kısmı bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bunların başında insülin düzeyinin yüksek olması ve diyabet hastalığı gelmektedir. Ayrıca metabolizma bozuklukları, sigara, genetik eğilim, obezite, yanlış beslenme alışkanlıkları (margarin türü yağlar ve fazla karbonhidrat tüketimi), kandaki iyi ve kötü kolesterol değerlerinin düzeyleri, tiroidlerin az veya çok çalışması, hipertansiyon, bozuk uyku düzeni ve uyku apnesi gibi durumlar ateroskleroz gelişiminde etkili rol oynamaktadır. Bazı enfeksiyonlar ve hava kirliliğinin de damar sertliğine yol açabileceğine dair çalışmalar vardır.
Damar sertliğini önlemek için…
Sigara hemen bırakılmalıdır. Sigaranın damar sertliğini artırıcı etkisi kesin olarak kanıtlanmıştır. Beslenme düzeni oluşturulmalı, trans yağlar ve aşırı karbonhidrattan özellikle kaçınılmalıdır. Düzenli ve kontrollü egzersiz; kilo verdirir, kan basıncını düzenler ve kolesterolü düşürür. Bununla birlikte çok yüksek kolesterol düzeyine sahip ve diğer risk faktörleri de olan bireylerde, kan kolesterol düzeyini düşüren ilaç grubu “statinler” ve düşük doz aspirin kullanılmasının birçok tartışmaya konu olsa da klinik deneylerde çok etkili olduğu ortaya koyulmuştur.
İlginizi çekebilecek konular