Ödem, su tutulması olarak bilinen ve vücutta fazla sıvı biriktiğinde oluşan bir durumdur. Dolaşım sisteminde, doku ve boşluklarda en sık bacaklarda, ayaklarda, ayak bileklerinde ve kollarda ödem görülmektedir. Hareketsizlik, yolculuk, ayakta uzun süre kalmak, aşırı tuz tüketimi ve bazı hastalıklar su tutulması riskini arttırabilir. Bu durumlar yaygın yaşandığı için ödem atıcı maydanoz suyu gibi tarifler de oldukça popüler hale gelmiştir. Biz de bu yazımızda ödemin genel sebeplerini ve bunu önlemenin yollarını açıklayacağız. Öncelikle vücutta su tutulmasının nedenleri şunlardır:
1- Seyahat etmek ödeme neden olabilir. Uçak yolculuğunda basınç değişikliği olması veya seyahatlerde uzun süre oturma durumu vücutta su tutulmasının sebeplerindendir.
2- Çok uzun süre oturmak veya ayakta durmak ödeme sebep olabilir. Özellikle yerçekimi etkisiyle bacaklarda su tutumu görülebilir. Hareketsiz bir işiniz varsa kan dolaşımınınız için sık sık kalkıp hareket etmelisiniz.
3- Aşırı tuzlu beslenmek ödeme yol açabilir. Bunun sebebi tuzun içeriğindeki sodyum mineralidir. Ayrıca maden suyu, zeytin gibi salamura besinler, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri, salça, peynirler, turşular, bulyon gibi ürünlerin içerisinde de tuz miktarı fazla olabilir.
4- Bazı ilaçlar ödem oluşumuna neden olabilir. Kemoterapi ilaçları, ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları gibi ilaçlar bu etkiyi gösterebilir.
5- Kalp, karaciğer ve böbrek hastalıkları gibi durumlarda da vücutta ödem görülebilir. Böyle durumlarda doktorunuza danışmalısınız.
6- Gebelik sürecinde de ödem oluşumu yaygındır. Özellikle gebeliğin son dönemlerinde ayak ve bacaklarda şişmeler görülebilir.
7- Kadınlarda adet döneminde hormonal değişiklikler sebebiyle de ödem oluşabilir.
8- Ödemi önlemek için çoğu kez metabolizma hızlandıran çay gibi tariflere yönelim olmaktadır. Ayrıca günlük detoks gibi hazır diyetisyen menüleri internet ortamında sıkça araştırılır. Ancak dikkat etmelisiniz. Çünkü bu yöntemler sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Diyetisyen menüsü olsa bile size özel planlanmayan menüleri uygulamamalısınız. İnternetten gördüğünüz hazır programlar kısa vadede kilo vermenize ve ödem atmanıza destek gibi görünse de uzun vadede sağlığınıza olumsuz etkiler yapabilir. Ayrıca kısa sürede hızlı kayıplar kas kaybı riskini de arttırabilir. Çok sık ödem problemi yaşıyorsanız bunun sebebine uygun hareket etmelisiniz. Eğer ödemin altında yatan bir hastalık varsa bunun çözümü ancak doktor denetiminde doğru olur. Seyahat, tuzlu beslenme gibi sebeplerle oluşan kısa süreli ödemler için de aşağıdaki önerileri deneyebilirsiniz:
-
TUZU AZALTMAYI DENEYİN
Düşük tuzlu bir beslenme programı uygulayabilirsiniz. Sık sık ödem problemi yaşıyorsanız bunun sebebi tuz olabilir. Aşırı tuz tüketimi vücudun su tutmasını arttırabilir. Cips gibi paketli ürünler, salamura besinler, tuzlu kuruyemişler, aşırı tuzlu peynir, zeytin gibi yiyecekleri fazla tüketiyorsanız bunları azaltmayı deneyin. Ayrıca birçok paketli üründe tuz miktarı fazla olabilir. Ketçap, hazır çorbalar, bisküviler, krakerler örnek olarak gösterilebilir. Paketli ürün alırken içindekiler kısmında sodyum içeren bileşikler bulunuyorsa bu ürünlere dikkat etmelisiniz. Beslenmenizden bu içerikleri çıkardıktan sonra ödem probleminiz büyük oranda azalacaktır. Bunun yanı sıra yemeklere eklediğiniz tuzu da azaltmayı unutmayın. Dünya Sağlık Örgütü önerisine göre sağlıklı bir kişinin günlük tuz tüketimi 5-6 gramı ( günlük 1 tatlı kaşığı ) geçmemelidir.
-
BESLENMENİZİ ÇEŞİTLENDİRMEYİ UNUTMAYIN
Renkli sebze ve meyveler genellikle zengin besin öğelerine sahiptirler. Sebze ve meyveler genellikle ödem atmaya destek vitamin ve mineraller de bulundururlar. Örneğin potasyum ve magnezyum içeren besinlerin tüketimi ödemi azaltabilir. Potasyum ve magnezyum, sodyum seviyenizi dengelemeye yardımcı olurlar. Ödem atıcı besinler olarak sayabileceğimiz bu besinleri günlük beslenmenize ekleyebilirsiniz. Avokado, domates, ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, muz, kabak, salatalık magnezyum ve potasyum açısından zengin besinlerdendir. Kabak çorbası, bol yeşillikli salatalıklı salata, ıspanak yemeği gibi tarifleri ana öğünlere ekleyebilirsiniz. Ara öğünleriniz için ıspanaklı muzlu içecek gibi tarifler deneyebilirsiniz. Kahvaltılara domates ve avokado eklenebilir. Bu besinleri tüketirken kullandığınız tuz miktarına da dikkat etmeyi unutmayın.
-
PROTEİN TÜKETİMİNİ AKSATMAYIN
Herhangi bir sağlık probleminiz yoksa protein alımınız meyve ve sebze tüketimi gibi önemlidir. Özellikle albümin proteini sıvıyı kan dolaşımında tutmayı sağlayarak ödem problemini azaltmaya yardımcı olabilir. Süt, yumurta, kümes hayvanları ve az tuzlu peynirler albümin içeren hayvansal kaynaklı besinlerdendir. Ayrıca çiğ kuruyemişler, susam, bezelye gibi besinler de bu proteini içerirler. Gün içinde beslenmenize bu besinleri size uygun miktarlarda ekleyebilirsiniz. Ancak dikkat etmelisiniz ki aşırı protein tüketimi de ödem yapıcı olabilir. Kırmızı et, deniz ürünleri gibi besinler aşırı tüketildiğinde vücutta su tutulmasına sebep olabilir. Eğer ödem atıcı beslenme planlıyorsanız normal porsiyonlarda protein alımınız olmalıdır. Günde bir yumurta tüketmek, kahvaltıya tuzsuz peynir eklemek, bir öğünde mutlaka sebze tüketmek örnek olabilir.
-
BOL SU TÜKETİN
Ödemin en büyük sebeplerinden biri su tüketimini aksatmak diyebiliriz. En iyi ödem atıcı içecek sudur diyebiliriz. Su tüketiminizin sınırlanması gereken bir sağlık probleminiz yoksa günlük 2-3 litre arası su tüketmek birçok yetişkin için yeterlidir. Sıvı içeceklerin su gibi etki gösterip göstermediğiyle ilgili çok fazla soru almaktayız. Bu durum içeceklerin tüketim miktarına bağlıdır. Çorba, çay, kahve gibi içeceklerden aldığımız sıvılar günlük ortalama 1 litre olabilir. Bu şekilde günde 2 litre su içtiğinizde iyi bir sıvı alımı diyebiliriz. Ancak su dışındaki sıvıları fazlaca tüketip su içmediğinizde suyun etkisini göremeyiz. Su tüketiminizi hatırlamak için öğünlerden önce su içebilirsiniz. Ayrıca ölçülü bir şişe veya kap ile su içerek ne kadar su tükettiğinizi görebilirsiniz. Yine de zorlanırsanız suyunuza taze nane, salatalık, meyve dilimi gibi ilaveler yapabilirsiniz.
-
EGZERSİZİ İHMAL ETMEYİN
Gün boyu hareketsiz kalmak, ayakta durarak veya oturarak çalışmak özellikle bacaklarda ödeme yol açabilir. Bu sebeplegün içinde saat başı ayağa kalkıp biraz dolaşmak bu durumu azaltabilir. Ayrıca gün içinde yürüyüş yapmak, bisiklete binmek veya farklı bir egzersiz yapmak ödem problemini azaltacaktır. Masa başı bir işte çalışıyorsanız, gün boyu ayakta duruyorsanız ve bacak ağrılarınız varsa sebebi ödem olabilir. Bu yüzden işe gitmeden önce veya iş sonrası egzersiz yapabilirsiniz. Kısa mesafeleri yürüyerek gidebilirsiniz. Asansör yerine merdiven kullanmak hareketinizi arttırmaya destek olabilir. Düzenli egzersize başlama planınız varsa öncelikle su tutulumunuz artabilir, endişelenmeyin. Egzersizin ilk döneminde vücutta ödem artabilirken bu etki bir süre sonra geçmektedir.
Bunları da Okumalısınız : FODMAP Diyeti
Özetleyecek olursak; düzenli ve dengeli beslenme, sebze tüketimini arttırmak, bol su içmek, hareketi arttırmak ödemi azaltabilir. Bunun yanı sıra günde 1 kupa yeşil çay içerek, ananas, yeşil elma tüketerek de ödem atmayı destekleyebilirsiniz. Diyetisyenler tarafından hazırlanan ödem atıcı çay tarifimiz için linke tıklayabilirsiniz. Ödem atmak için maydanoz kürü gibi tarifleri de doktorunuza veya diyetisyeninize danışmadan tüketmemelisiniz. Hipertansiyon, karaciğer hastalığı, böbrek hastalığı, kalp hastalıkları gibi durumlarda beslenmenizi düzenlemek ve ödeminizi azaltmak için diyetisyen desteği almalısınız. Ayrıca internette gördüğünüz sağlık bakanlığı onaylı zayıflama ilaçları gibi başlıklı reklamları olan ürünleri doktor reçetesi olmadan almamalısınız. Bu ürünler size zayıflama, ödem atma vaatleri verirken sağlığınıza zarar da verebilir.
Yolculuğa Hazır Mısınız? İlgili Bağlantılara Göz Atın