Nöroplastisite, beynin kendini yenileme yeteneğini ifade eder. Bu süreç, beyindeki sinir hücrelerinin bağlantılarının veya yapısının değişmesi ve uyarılmaya cevap veren yeni bağlantılar oluşturması yoluyla gerçekleşir. Nöroplastisitenin klinik uygulamaları arasında beyin yaralanmalarının rehabilitasyonu, depresyon ve anksiyete gibi mental bozuklukların tedavisi, öğrenme ve hafıza geliştirme gibi konular yer alır. Bu nedenle, nöroplastisite, beyin sağlığı ve iyileştirmek için çok önemlidir.
Nöroplastisite, temel olarak beynin sinir devrelerini yeniden düzenleyebilme kabiliyetidir. Bu yetenek sayesinde, beynimiz bebeklikten erişkinliğe kadar yeni şeyler öğrenip gelişebilir. Beyin hasarı veya inme gibi durumlarda da nöroplastisite sayesinde iyileşme mümkündür. Beynimiz bilgiyi aynı anda işleme kapasitesine sahiptir ve farklı kısımları farklı görevler için özelleşmiştir. Ancak hasar gören bir bölge diğer kısımlar tarafından üstlenebilir.
Beynimizin gelişimi, temel yapısının anne karnında genler tarafından belirlenmesiyle başlar ve doğumdan sonra da devam eder. Sinir hücreleri ve sinapslar sürekli değişim gösterir ve yeni bağlantılar kurulurken kullanılmayan bağlantılar kaybolur. Beynimizdeki nöronlar yeni beceriler edinirken ortalama 15000 sinaps oluştururken, yetişkinlikte bu sayı düşüş gösterir.
Vücut kısımlarımız ve fonksiyonlarımız beyinde daha fazla temsil edilmek için yarış içindedir. Bir kısmımızın daha fazla kullanımı, onun beyindeki temsil alanını artırırken, kullanımı azalan kısım için ise temsil alanı küçülür. Beyin hasarı sonrası kaybedilen beceriler bol tekrar yoluyla öğrenilebilir.
Nöro-rehabilitasyon, beyin hasarı rehabilitasyonunda önemli etki gösteren bazı ilkeleri kapsayan fizik tedavi uygulamalarıdır. Bu uygulamalar beyindeki plastisiteyi kuvvetlendirerek iyileşmeye yardımcı olur. Aerobik egzersizler ve sosyal etkileşim, nöroplastisite üzerine olumlu etki yapar. İnme veya beyin hasarı sonrası iyileşme için erken dönemde başlayan yoğun rehabilitasyon tedavileri önemlidir. Ancak her hastada yüzde yüz iyileşme görülemeyebilir ve iyileşmenin derecesi uygulanan rehabilitasyon tedavilerine bağlıdır.
