Koroner arter hastalığının bir türü olan şah damarı tıkanıklığı (karotis arter hastalığı), beyin kan akışını etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Bu durumu önlemek için erken teşhis ve uygun tedavi önemlidir. Bu yazıda, şah damarı tıkanıklığına neden olan faktörler, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi bulabilirsiniz. Ayrıca, kaliteli bir yaşam sürdürmek için alabileceğiniz önlemlere de yer veriyoruz.
Halk Arasında Şah Damarı Olarak Bilinen Internal Karotid Arter
İçeriği 1000 kelime SEO uyumlu bir şekilde başlıklarına dikkat ederek yazdık. Halk arasında şah damarı olarak da bilinen internal karotid arter (ICA), boynun iki tarafında yer alan ve beyne kan götüren bir çift damardır. Bu yazıda, karotis arter hastalığı ile ilgili detaylı bilgileri bulabilirsiniz. İşte konuya dair bilmeniz gerekenler:
Karotis Arterin Yapısı ve Görevi
Karotis arter, boyun hizasında internal karotid arter ve eksternal karotid arter olarak ikiye ayrılır:
– Eksternal karotid arter kafatası dışındaki dokulara
– İnternal karotid arter ise beyne kan götürür.
Karotis arter, beyne oksijenli kan taşıyarak beyin fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde sürdürülmesine yardımcı olur.
Karotis Darlığı ve Şah Damarı Tıkanıklığı
Karotis arter, damar sertliği yani ateroskleroz için riskli bir arterdir. Bu arterde damar duvarında zaman içinde plak oluşarak kanın geçtiği aralığı daraltabilir. Plak oluşumu yıllar içinde meydana gelir ve yırtılarak damarlarda pıhtı oluşmasına yol açabilir. Pıhtı parçası kopup ilerleyerek beyne giden damarları tıkayabilir ve şah damarı tıkanıklığına neden olabilir. Bu durum, inme-beyin felci gelişmesine neden olabilir.
Geçici İnme Belirtileri
Bazen kişide oluşan inme belirtileri 1-2 saat içinde kendiliğinden düzelir. Bu olaya geçici iskemik atak (geçici inme) denir. Geçici inmede, tüm inme belirtileri en geç 24 saat içinde düzelir. Ancak belirtiler kaybolsa dahi mutlaka acilen doktora başvurulmalıdır. Çünkü geçici inme, hemen ardından gelecek daha ciddi bir inmenin habercisi olabilir.
Tanı ve Risk Faktörleri
Karotis darlığı; ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme ve anjiyografi yöntemleri ile teşhis edilebilir. Şah damarı tıkanıklığı riskini artıran faktörler şunlardır:
– Hipertansiyon
– Diyabet
– Dislipidemi
– Ailesel yatkınlık
– Sigara kullanımı
– İleri yaş
– Obezite
– Uyku apnesi
– Hareketsiz yaşam
Tedavi Yöntemleri
Karotis darlığı için tedavi yöntemleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, karotis endarterektomi ve karotis anjiyoplasti yer alır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Herhangi bir şikayete yol açmamış ve girişimsel müdahale gerektirmeyen karotis arter darlığı durumunda, yaşam tarzı değişiklikleri ilk tercihtir. Sigarayı bırakmak, sağlıklı kiloya ulaşmak, sebze ve meyveden zengin beslenmek, tuzu azaltmak ve düzenli egzersiz yapmak başlıca önerilerdir.
İlaç Tedavisi
Yüksek kolesterol, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı gibi sorunlar yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınamıyor ise ilaç tedavileri başlanması gerekebilir.
Karotis Endarterektomi
Karotis endarterektomi, darlığı gidermek ve inme geçirme riskini azaltmak için kalp ve damar cerrahları tarafından yapılabilen bir tür ameliyattır. Bu işlemde, daralmaya neden olan parça damar içinden çıkarılır.
Karotis Anjiyoplasti ve Stent
Endarterektominin riskli olduğu durumlarda stent yöntemi ile karotis darlığına müdahale edilebilir. Pıhtının olduğu yere damar içinden bir kateter gönderilir ve buna bağlı olan küçük bir balon şişirilerek damar duvarı ağ şeklinde stent ile genişletilir.
İnme (Felç) Tedavisi ve Nöro-Rehabilitasyon
Karotis darlığı veya şah damarında pıhtı oluşumu kişide inmeye neden olduysa, buna bağlı fonksiyon kayıpları meydana gelebilir. Kişinin günlük yaşamında bağımsızlığa kavuşabilmesi için inme (felç) tedavisi ve nöro-rehabilitasyon süreci başlar.
Sonuç
Karotis arter hastalığı, özellikle ileri yaşlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle, belirtiler ortaya çıkmadan önce düzenli olarak sağlık kontrolü yaptırmak önemlidir. Karotis arter darlığı tanısı konmuş ya da risk faktörleri taşıyan kişilerin yaşam tarzı değişiklikleri yapmaları ve doktorlarının önerdiği tedavi yöntemlerini uygulamaları önemlidir.
