Kraniotomi, başın üst bölgesinde yer alan kafatasının bir bölümünün cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu işlem genellikle beyin cerrahisi veya kafa travması tedavisi için uygulanır. Kraniotomi, beyin cerrahlarına beyine erişim sağlama imkanı verir ve beyin tümörleri, anevrizmalar, kanama veya travma sonrası oluşan hematom gibi beyinle ilgili sorunların tedavisinde kullanılır. Kraniotomi, hastalara genellikle genel anestezi altında gerçekleştirilir ve cerrahlar tarafından yapılan bir dizi kesim ve kemiği çıkarma işlemi gerektirir. Yoğun bir işlem olmasına rağmen, kraniotomi modern tıp uygulamalarıyla oldukça güvenli hale gelmiştir.
Kraniotomi, kafatasındaki kemiklerden bir parçanın çıkarılmasıyla kafatasında bir açıklık oluşturulması işlemidir. Bu işlem, kafatasının farklı bölgelerindeki kemiklerin çıkarılmasına bağlı olarak farklı isimler alabilir. Örneğin, frontal kemikten bir parça çıkarılırsa buna frontal kraniotomi denir. Benzer şekilde parietal, temporal, oksipital, suboksipital kraniotomiler de yapılabilir. Pterional kraniotomi ise en sık yapılan türdür ve frontal, temporal, parietal ve sfenoid kemiklerin komşu olduğu pterion bölgesinin çıkarıldığı bir işlemdir. Çıkarılan kemik parçasının boyutu amaca bağlı olarak büyük veya küçük olabilir ve genellikle yuvarlak veya oval şekildedir.
Kraniotomi ve kraniektomi arasındaki fark ise çıkarılan kemik parçasının işlem sonrasında ne yapıldığıyla ilgilidir. Kraniotomi işleminde çıkarılan kemik parçası, titanyum plak ve vidalar kullanılarak eski yerine yerleştirilebilir ve iyileşme süreciyle tekrar sağlamlaşabilir. Ancak kraniektomide çıkarılan kemik parçası tekrar yerine yerleştirilmez. Bunun nedeni kemik hasarlanmış olabilir, beyin ödemi yerine yerleşmeyi engelleyebilir veya bölgede enfeksiyon gibi başka bir sorun olabilir. Kraniotomi genellikle beyne ulaşmak için daha ileri cerrahi müdahalelerde kullanılırken, kraniektominin genellikle beyindeki basıncı azaltmak amacıyla yapıldığı söylenebilir.
Kraniektomide çıkarılan kemik parçası, beyindeki ödem veya basınç artışı düzeldikten sonra tekrar yerine konulabilir. Bu süre içinde kemik dokunun canlı kalması için karın bölgesine bir kesi yapılabilir veya özel dondurucularda saklanabilir. Ancak bazen kişinin kendi kemiği yeniden yerleştirme için uygun olmazsa yapay malzemeler kullanılabilir.
Kraniotomi ameliyatları genellikle elde edilen MR veya BT görüntülerinin kılavuzluğunda yapılır. Bu yönteme stereotaktik kraniotomi adı verilir. Daha az kemiğin çıkarılması gereken durumlarda anahtar deliği (keyhole) kraniotomi uygulanabilir. Bu durumda görüntüleme ve cerrahi tekniklerdeki ilerlemeler, daha küçük bir kemik parçasının çıkarılmasını mümkün kılar. Supraorbital veya “kaş” kraniotomisi bu tekniğe bir örnektir. En küçük kraniotomi şekli ise burr hole veya trepanasyon adı verilen tekniktir ve endoskopik araçlar kullanılarak beyine müdahale edilmesini sağlar.
Kraniotomi ameliyatı, beyin ve sinir cerrahisi bölümü tarafından yapılan birçok ameliyatta uygulanır. Beyin damarlarında anevrizma, arteriovenöz malformasyonlara müdahaleler, beyin tümörü çıkarılması, beyin absesi çıkarılması, travmatik beyin hasarı, beyin kanaması, beyin ödemi, kafa içi basıncın düşürülmesi gibi durumlarda kraniotomi yapılabilir. Ancak her ameliyatta olduğu gibi kraniotominin de bazı riskleri vardır ve karar vermeden önce potansiyel faydalar ve riskler dikkatlice değerlendirilmelidir.
Kraniotomi işlemine bağlı olarak gelişebilecek komplikasyonlar arasında erken dönemde ameliyat yerinde kanama ve hematom oluşması, nöbet, beyin-omurilik sıvısı sızıntısı, beyin damarlarının zedelenmesi nedeniyle inme, kafatası içine hava kaçışı gibi durumlar sayılabilir. Geç dönemde ise enfeksiyonlar ve nöbetler gibi komplikasyonlar görülebilir.
Kraniotomi ameliyatı sonrası dönemde, felç, konuşma güçlüğü, duyu problemleri gibi uzun dönemli fonksiyonel kısıtlılıkların olabileceği durumlarda nörorehabilitasyon uygulanması önemlidir. Bu nedenle, beyin hasarı olan bir yakınınızın fizik tedavi için muayene randevusu almak isterseniz, iletişim sayfasından bizimle iletişime geçebilirsiniz.