Bebeklerde tortikollis, boyun kaslarında ve boyun bölgesinde bir dengesizlik nedeniyle baş ve boyun eğriliği olarak tanımlanan bir durumdur. Bebeklerde tortikollis egzersizleri, bu kas dengesizliğini düzeltmeye yardımcı olabilir. Bu SEO uyumlu açıklama, bebeklerde tortikollis egzersizleri hakkında bilgi sağlayarak, arama motorlarında daha iyi sıralama sağlamayı hedefler.
Tortikollis, başın bir omuza doğru eğildiği ve boyun ile yüzün diğer tarafa döndüğü bir durumdur. Bu isim, Latince tortus (bükülme) ve collum (boyun) kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Bu durumda baş ve boyun eğri bir şekilde görünür. Tortikollis, doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Yeni doğan bebeklerde özellikle dikkat çeken bir sorundur. Rahimde bebeğin pozisyonu veya zor doğum nedeniyle boynun bir yanındaki kaslar gerilip zedelenebilir. Sonuç olarak baş ve boyun duruşunda asimetri görülür.
Tortikollis, bebeklerde nadir olmayan bir sorundur. Özellikle konjenital musküler tortikollis adı verilen durum sık görülür. Yenidoğanlarda %0,3-2 oranında görüldüğü bildirilmektedir ve hem kızlarda hem de erkeklerde görülebilir. Genellikle doğumdan sonraki ilk 3 ayda fark edilir ve ağrıya neden olmaz.
Tortikollisin nedeni her zaman net olarak bilinmez. Bununla birlikte, anne karnında bebeğin kasılması, rahimde anormal pozisyon alması, zor doğum, forseps veya vakum cihazlarının kullanılması gibi faktörler tortikollis ile ilişkilendirilebilir. Bu tür nedenler bebeğin boynundaki sternokleidomastoid kasın zorlanmasına yol açabilir. Sternokleidomastoid kas, kulağın arkasından köprücük kemiğine kadar uzanır ve boynu çevirmeyi sağlar. Eğer bu kas zedelenip kasılırsa, bebeğin başını kendi tarafına eğme ve yüzünü karşı tarafta çevirme eğilimi vardır.
Bazı tortikollisli bebeklerde zor doğum ve rahimde anormal pozisyonlanmaya bağlı olarak gelişimsel kalça displazisi (doğumsal kalça çıkığı) gibi başka bir sorun da görülebilir.
Tortikollisli bebeklerde baş bir tarafa doğru eğiktir ve çene diğer omuzu işaret eder pozisyonda olabilir. Bebeklerin başını tam olarak çevirememesi nedeniyle omuzun üstünden bakan bir şekilde sizi takip edebilirler. Emzirme veya beslenme sırasında bir tarafı tercih edebilir ve diğer taraftan emzirildiğinde rahatsız olabilirler. Başını bir tarafa çevirmede zorlanabilir ve bu durumda huzursuz olabilirler. Ayrıca, bebeklerin sürekli aynı tarafına yatmaları durumunda kafa kemiklerinde düzleşme (pozisyonel plagiosefali) gelişebilir. Boyun kasında küçük bir bant veya yumru hissedilebilir, ancak bu durum ağrısızdır ve zamanla kaybolabilir.
Tortikollis tanısı tıbbi öykü ve fizik muayene ile konulur. Doktor, bebeğin boyun kaslarını ve baş hareketlerini muayene eder. Ek olarak, boyun ultrasonu veya röntgen filmi gibi tetkikler istenebilir.
Bebeklerde tortikollis genellikle basit önlemler ve fizik tedavi hareketleriyle düzelir. Bu tedavide, gergin sternokleidomastoid kası esnetmek ve zayıf olan karşı taraftaki kası güçlendirmek için egzersizler yapılır. Bebek teşvik edilerek başını her iki tarafa da çevirmesi sağlanır. Örneğin, emzirme veya biberonla beslenirken başını normalde az döndürdüğü tarafa döndürmesi için pozisyon verilir. Uyutulurken başını sık döndürdüğü tarafın önünde bir duvar olursa, bebek daha ilginç olan odaya bakmak için başını diğer tarafa çevirme eğilimindedir. Oyun sırasında çeşitli oyuncaklarla ilgisini çekerek boynunu farklı yönlere çevirmesi teşvik edilebilir. Ayrıca, bebek uyanık olduğu süre boyunca bir süre yüz üstü yatırılabilir, bu şekilde başını kaldırır ve boyun kasları güçlenir. Ancak, bebek karın üstü uyutulmamalıdır çünkü bu durumda nefessiz kalabilir.
Çoğu tortikollisli bebek pozisyonlama ve egzersizden oluşan tedaviye iyi yanıt verir. Tedavi genellikle 3-6 ay arasında başlanırsa daha etkili olur. Tamamen iyileşme süreci 6 aydan 1 yıla kadar veya daha uzun sürebilir. Eğer tedaviye rağmen düzelme olmazsa, kas gevşetme ameliyatı ile düzeltme sağlanabilir. Ameliyat yaklaşık olarak toplam tortikollisli bebeklerin %10’unda gereklidir ve 1-4 yaş arasında yapılırsa daha başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Referans:
Nilesh K, Mukherji S. Congenital muscular torticollis. Ann Maxillofac Surg. 2013;3(2):198–200.