Hapşırma; vücudun istemsiz bir şekilde yabancı maddeleri burun ve boğaz yolu ile dışarı atma refleksidir diyebiliriz. Hapşırma eylemi kişi tarafından bilinçli olarak gerçekleştirilmez. Burnun içerisinde bulunan sinirlerin istemsiz şekilde uyarılması akabinde meydana gelir.Hapşırmanın alerji, tahriş edici maddeler(toz, parfüm, sigara vs.), enfeksiyon, kullanılan ilaçların yan etkisi gibi pek çok nedeni olabilmektedir. En sık karşılaşılan sebebiyse alerji ve enfeksiyonel hastalıklardır.
Hapşırasım Var Ama Hapşıramıyorum
Pek çok kişi tarafından “hapşırasım var ama hapşıramıyorum” şikayeti duyulur. Bazı kişilerin hapşırık refleksi diğer kimselere göre daha gelişmiş olduğundan rahat hapşırırlar. Bu refleksi yeterince gelişmemiş kimselerde ise genellikle hapşıramama problemi baş göstermektedir. Eğer hapşıramama sorunu varsa, kişi kendini fazla zorlamamalı ve ekstra çaba sarfetmemelidir. Ancak bu sorun çok sık tekrar ediyorsa, bir takım yöntemler uygulanarak hapşırama refleksi tetiklenebilir.İçeriğin devamında hapşırmanın sebeplerinden ve hapşıramama sorununun nasıl çözülebileceğinden detaylı şekilde bahsedilmektedir.
Hapşırmanın Nedenleri Nelerdir?
1-)Alerjik Durumlar
Hapşırık refleksinin en bilindik sebebi alerjik durumlardır. Bağışıklık sistemimiz bazı yabancı maddelere karşı tepki gösterir, buna alerji adı verilir. Bu tepki burun akıntısı, hapşırık, göz akıntısı, göz sulanması gibi pek çok şekilde baş gösterebilir. Bu sebepten hapşırığa özellikle mevsim geçişlerinde(sonbahar-ilkbahar gibi) ve polen veya toza maruz kalınması akabinde sık rastlanmaktadır.
2-)Enfeksiyonel Hastalıklar
Hapşırık, üst solunum yolu enfeksiyonu gibi enfeksiyon temelli hastalıkların bulgusu olabilir. Burun, yutak, ağız veya boğaz bölgesinde virüslerin, bakterilerin etki etmesi ile baş gösteren enfeksiyon; üst solunum yolu enfeksiyonu olarak tanımlanır. Soğuk algınlığı en fazla görülen üst solunum yolu enfeksiyonlarından biridir.Hapşırık üst solunum yolu enfeksiyonu bulgusu olsa da, tek başına tanı olarak yeterli değildir. Eğer hapşırıkla birlikte aşağıdaki semptomlardan en az birkaçı daha gözleniyorsa, derhal uzman hekime başvurulmalıdır.
- Göz sulanması,
- Burun akıntısı,
- Yutkunma güçlüğü,
- Eklem ve kas ağrıları,
- Yorgunluk, halsizlik,
- Mide bulantısı,
- Hafif veya yüksek ateş
3-)Psikolojik Etkenler
Stres, endişe, kaygı 21. yüzyılın temel sorunlarındandır. Bu psikolojik etkenler kişide fizyolojik sonuçlarla kendini gösterebilmektedir. Bu fizyolojik sonuçlardan biri de hapşırıktır. Kulağa garip gelse de; aşırı stres veya endişeden ötürü kişide hapşırık problemi baş gösterebilmektedir.
4-)Kullanılan İlaçların Etkisi
Hapşırığın altında yatan neden tedavi aşamasında kullanılan ilaçların yan etkisi olabilir. Özellikle aspirin, antidepresan gibi ilaçların kullanımının akabinde hapşırık sorunu baş gösterebilmektedir. Eğer sürekli hapşırma sorunu varsa ve bununla ilgili uzman hekime başvurulduysa, hali hazırda alınan ilaçlar hakkında kesinlikle doktora bilgi verilmelidir. Doktor tarafından gerekli görülürse, ilacın muadilleri ile tedaviye devam edilir.
5-)Tahriş Edici Maddelere Maruz Kalmak
Bulunulan ortamdaki bazı maddeler, burnun içindeki sinirleri tahriş ederek istemsiz uyarılmaya yani hapşırığa yol açabilir. Bulunulan ortamda toza, sigara dumanına, ağır kimyasal kokuya, parfüm kokusuna maruz kalmak hapşırığı tetikleyici faktörler arasındadır. Özellikle kuru havanın hakim olduğu anlarda hapşırık sorununa sık rastlanır.
Hapşıramama Sorunu Nasıl Çözülür?
Hapşıramama sorunu bir hastalık değildir. Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi hapşıramama genellikle bu refleksin gelişmemesi ile ilgilidir. Hapşırma refleksi bazı kişilerde yeterince gelişmişken, bazılarında yeterli oranda gelişmiş değildir. Ve bu refleksi zayıf olan kişiler, hapşırma konusunda zorluk yaşarlar.Hapşırma refleksi burun mukozasının temizlenmesini sağladığından, olası üst solunum yolu enfeksiyonunu önleyicidir. Bu yüzden hapşırık bir nevi vücudu koruyucu faktördür diyebiliriz. Buna bağlı olarak hapşıramama sorunu çeken kişiler bir takım yöntemler uygulayarak, hapşırma refleksini tetikleyebilirler.Aşağıdaki yöntemleri uygulamanıza rağmen hapşıramama sorununuz devam ediyorsa, konuyla ilgili muhakkak uzman hekime başvurmanız önerilir.
- Parlak ışığa bakmak hapşırığı tetikler,
- Eğer kişinin alerjik reaksiyonları yoksa, hapşırığı tetikleyici tozlar kullanılabilir