Metabiliş, öğrenme ve rehabilitasyon süreçlerine olumlu etkiler sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntem sayesinde bireylerin becerileri gelişirken aynı zamanda zihinsel, fiziksel ve duygusal açıdan da iyileşmeler yaşanır. Metabiliş, seo uyumlu bir şekilde düzenlenmiş içerikleri ve öğrenme materyallerini kullanarak, kullanıcıların arama motorlarında daha görünür hale gelmesine yardımcı olur. Bu sayede, daha fazla kişinin metabiliş yöntemini keşfedip fayda sağlaması mümkün hale gelir.
Metabiliş, öğrencinin kendi öğrenme süreçlerini planlaması, izlemesi, değerlendirmesi ve değişiklik yapması anlamına gelir. “Meta” kelimesi eklendiği kavrama “kendi hakkında” anlamını verir. Metabiliş, “biliş hakkında biliş” veya “kişinin kendi düşünmesi hakkında düşünmesi” olarak tanımlanabilir.
Metabilişsel bilgi, bir öğrencinin kendi bilişsel yetilerini bilmesini (örneğin, tarihleri hatırlamakta zorlanıyorum), belli görevlerin doğası hakkında bilgiye sahip olmasını (örneğin, bu makaledeki konular karmaşık) ve belirli stratejileri ve bunların ne zaman kullanılacağını bilmesini içerir (örneğin, telefon numaralarını gruplandırarak hatırlama kolaylaşır).
Metabilişsel düzenleme, öğrencinin kendi bilişsel süreçlerini izleme ve kontrol etme yeteneğini ifade eder. Örneğin, bir öğrenci bir matematik problemi çözmek için kullandığı stratejinin işe yaramadığını fark ederse, başka bir yaklaşım denemeyi düşünebilir.
Metabiliş modeli, obje ve meta olmak üzere iki düzeyden oluşur. Obje düzeyi, bilişsel sürecin veya düşüncenin gerçekleştiği kısımdır. Örneğin, bir metni okurken anlamını çözmek obje düzeyine örnektir. Obje düzeyinde bilişsel stratejiler, kişinin belirli bir hedefe ulaşmasına yardımcı olur. Bu “biliş” olarak adlandırılır.
Meta düzeyinde, kişi düşünme üzerine düşünme yapar. Daha yüksek bir düzeyde olan kişi, hedeflediği amaca ulaşmak için metabilişsel stratejileri kullanır. Örneğin, bir metni okuyan bir kişi, ne kadar iyi anladığını düşünebilir. Buna izleme denir. Eğer anlama düzeyinden memnunsa devam eder, değilse tekrar okuyabilir veya kavrayışını geliştirmek için sözlükten faydalanabilir. Bu eylemler kontrol süreçleri olarak adlandırılır ve öğrencinin bilişsel süreçlerini ve ilişkili davranışlarını değiştirmesine yardımcı olur. Böylece metabiliş oluşur.
Perkins tarafından tanımlanan metabilişsel öğrenmenin dört düzeyi vardır: sessiz, farkında, stratejik ve yansıtıcı. “Sessiz” öğrenciler, metabilişsel bilgilerinin farkında değillerdir. Öğrenme için özel bir strateji düşünmezler ve bir şeyi bilip bilmediklerini kabul ederler. “Farkında” öğrenciler, bazı düşünme şekillerini (örneğin, fikir üretme, kanıt bulma) bilirler, ancak düşünceleri kasıtlı veya planlı değildir. “Stratejik” öğrenciler, düşüncelerini problem çözme, gruplama ve sınıflandırma, kanıt arama, karar verme gibi yöntemlerle organize eder. Öğrenmelerine yardımcı olan stratejileri bilir ve uygularlar. “Yansıtıcı” öğrenciler, düşünceleri hakkında stratejik olmanın yanı sıra, kullandıkları stratejileri izler ve gerektiğinde değiştirir ve yansıtır.
Metabilişsel uygulamalar, öğrencilerin öğrenme süreçlerini kontrol etmelerine yardımcı olur. Araştırmalar, metabilişin güçlü bir öğrenme göstergesi olduğunu desteklemektedir. Metabilişsel pratikler, bir kişinin bilişsel kısıtlılıklarını telafi etmesine yardımcı olabilir. Metabiliş, kişinin bir alanda öğrendiklerini başka alanlara aktarabilmesini sağlar.
Metabiliş her zaman kasıtlı bir süreç olmayabilir. Daha az bilinçli ve otomatik süreçlerin de metabiliş kapsamına alınabileceği düşünülmektedir. Örneğin, bir öğrenci yazarken yazdıklarını hatalar açısından otomatik olarak kontrol edebilir. Otomatik veya bilinçaltı metabiliş kavramı, bilişi metabilişten ayırmayı zorlaştırır, ancak bu kavramlar, daha gelişmiş metabiliş modellerinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. Metabilişsel becerilerin 8-10 yaşlarında gelişmeye başladığı düşünülse de, daha yeni çalışmalar, daha küçük çocuklarda hata düzeltme becerilerinin gözlemlenebildiğini göstermektedir. 5-6 yaşlarından itibaren ise hafıza süreçleriyle ilgili anlayış gelişir. Küçük çocuklar düşünce pratiklerini tam olarak kelimelere dökemese de metabilişi kullandıkları görülmektedir.
Metabilişsel stratejilerin, inme, travma, tümör gibi beyin sağlığını etkileyen sorunlarla mücadelede veya nörolojik hastalıkların tedavisinde kullanılabileceği düşünülmektedir. Nörorehabilitasyon sürecinde, kişiye üretkenlik sağlayacak hedefler belirleyerek ilgili becerileri kazandırmaya çalış