İdrar sorunları, omurilik felci olan kişilerde sıkça görülen bir durumdur. Omurilik felci, sinirlerin etkilendiği bir durum olduğundan, idrar kaslarının kontrolünü kaybedebilir ve idrar kaçırma veya idrar yapamama problemlerine sebep olabilir. Bu durum, etkilenen kişilerin günlük yaşamlarını önemli ölçüde etkileyebilir ve hayat kalitesini düşürebilir. Ancak, uygun tedavi yöntemleriyle bu sorunların üstesinden gelmek mümkündür. Bu konuda uzman bir doktorla görüşerek, uygun tedavileri belirlemek ve düzenli takip ile idrar sorunlarının önüne geçmek gerekmektedir.
Omurilik yaralanmaları her seviyede mesane kontrolünü etkileyebilir ve idrar sorunlarına neden olabilir. Mesane ve idrar çıkışını kontrol eden sinirler omuriliğin alt seviyelerinde bulunur ve herhangi bir omurilik felci bu sinirlerin bağlantısını keser. Sinir zedelenmesi nedeniyle oluşan mesane problemleri ve idrar sorunları “nörojenik mesane” olarak adlandırılır. Normal idrar tutma ve işeme fonksiyonları geri kazanılamayabilir ancak çeşitli tekniklerle süreç yönetilebilir. İdara sorunlarına bağlı olumsuzlukları en aza indirebilmek için doğru tıbbi bakım ve tedavi gereklidir.
Mesane böbreklerden gelen idrarı üreterlerle doldurur ve belirli bir hacme kadar genişler. Mesane dolduğunda basıncı ve gerilimi artar ve sinir lifleri ve omurilik aracılığıyla beyne iletilir. Beynin kontrolü ile işeme mesane kapasitesi kadar geciktirilir ve işemeye hazır olunduğunda beyinden gelen sinyaller mesaneye iletilir. Mesane kasılırken, sfinkter kas gevşer ve idrar üretradan atılır.
Omurilik felcinde beyin ile mesane arasındaki iletişim kesilir ve hem detrüsör kası hem de sfinkter kası aşırı aktive olabilir. Aşırı aktif detrüsör mesanede az idrar olmasına rağmen aşırı aktif bir sfinktere karşı kasılabilir ve bu idrar kaçırma, mesanenin tam boşaltılamaması gibi sorunlara yol açabilir. Bu sorunların sonucunda sık idrar yolu enfeksiyonu, mesane veya böbrek taşları, böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) hatta böbrek yetmezliği gelişebilir.
Nörojenik mesane iki tipte olabilir: spastik (refleks) mesane ve flask (non-refleks) mesane. Spastik mesane genellikle T12 düzeyi üzeri yaralanmalarda görülür ve kişi mesanesinin ne zaman boşalacağını bilemez. Doktorlar mesane gevşetici antikolinerjik ilaçlar veya Botulinum toksin A enjeksiyonlarını önerebilirler. Flask mesanedeki idrar birikimi nedeniyle aşırı gerilebilir ve SFinkter kas gevşemeyebilir. Bu durumda mesane boynunu gevşeten ilaçlar kullanılabilir veya Botulinum toksin A enjeksiyonu yapılabilir.
Omurilik felçlilerin idrarlarını yapmalarında en sık kullanılan yöntem temiz aralıklı kateterizasyondur. Kalıcı (Foley) sondanın uzun süre kullanımı enfeksiyona yatkınlık, mesane hacminde küçülme gibi olumsuz etkileri nedeniyle tercih edilmez. İdrar çıkışının üretrayı baypas ederek kasık civarında mesanede ameliyatla oluşturulan bir açıklıktan (stoma) gerçekleştirilmesine suprapubik kateterizasyon denilir. Omurilik felçlilerin mesane yönetiminde çeşitli ameliyat teknikleri önerilebilmektedir. Öksürme, hapşırma sırasında idrar kaçırma şikayeti olan kişiler uygun kıyafet ve pedlerle bu durumu kompanse edebilir. Kegel egzersizleri kasık kaslarını güçlendirerek idrar kontrolünü arttırabilir.
Enfeksiyonları önlemek için hijyene dikkat edilmelidir. Kızılcık suyu bakterilerin mesanede üremesini zorlaştırabilir.
