Baston, yürüyüş zorluğu çeken veya denge problemleri yaşayan kişilerin kullanabileceği pratik bir yardımcı cihazdır. Baston nasıl kullanılır sorusu, özellikle yeni başlayanlar tarafından sıklıkla sorulmaktadır. Birinci ucu yere basan bastonun diğer ucunu da elinize alarak destekleyici bir hareket yapmanız gerekmektedir. Bastonu hangi elde kullanacağınıza doktorlar karar verirler. Bastonunuz doğru yükseklikte ayarlanmalıdır. Bastonun sizin boyunuzdan yaklaşık 5 cm daha kısır olması gerekmektedir. Kullanım özellikleri hakkında daha fazla bilgi almak için doktorunuzla görüşebilirsiniz.
Baston, orta derecede yürüme zorluğu olan kişiler için bir yardımcı araçtır. Yürüme bozukluğu, denge problemleri, kas kuvveti ya da kemik ve eklem problemleri nedeniyle ortaya çıkabilir. Bastonun tasarımı, sorunun tipine göre değişir. Hangi bastonun neye göre seçileceği ve nasıl kullanılacağına ilişkin bilgileri sizler için derledik.
Standart baston, hafif duyu veya koordinasyon sorunları olan kişilere önerilir. Görme, işitme, vücut pozisyon hissi veya denge sistemini etkileyen durumlarda kullanılır. Yerle fazladan temas sağlayarak kişinin yürüyüşünü stabilize eder.
Dengeli baston, etkilenmiş tarafı veya uzvuna tam olarak yük verilemeyen diz veya kalça kireçlenmesi gibi durumlarda tercih edilir. Bastonun şaftı boyunca yüklenmeye müsaittir.
Dört ayaklı dengeli baston, hemipleji gibi ciddi yük taşımaya ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılır.
Baston dışında, kanadyen, koltuk değneği, walker gibi yürümeye yardımcı araçlar da vardır. Bu araçların tercihi, kişinin kol kuvveti, denge, koordinasyon, genel kondisyonu, engellilik düzeyi, bilişsel fonksiyonları gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Yardımcı aracın taşıması gereken yük miktarı da önemli bir faktördür.
Baston kullanan pek çok kişi, bir taraftaki bacağını üzerine yük veremez. Diz veya kalça kireçlenmesi gibi nedenlerle yük verince ağrı artabilir. Yürüme sırasında sorunlu tarafa basma süresi kısalır ve antaljik yürüyüş denilen yürüyüş şekli gelişir. Bastondan destek alarak yürüme kolaylaştırılabilir. Hastanın bastondan yararlanıp yararlanmayacağı, basit bir şekilde deneme yoluyla belirlenebilir. Eğer bir elinden tutulduğunda rahat yürüyorsa, baston kullanımı uygun olabilir. Yürürken iki elini de kullanması gereken kişiler için walker veya bir çift koltuk değneği tercih edilirken, tek kolu kullanmanın yeterli olduğu kişiler için baston daha uygun bir seçenektir.
Bastonun boyu, ideal olarak ayak parmaklarından 15 cm uzakta tutulurken, dirsek 20-30 derece bükülmelidir. Bu bükme açısı, bastonla yürürken dirseğin etkili kullanımına izin verir. Yürüme döngüsü boyunca kol uzayıp kısalır ve şoku emer. Dirseğin bükülme açısı, gonyometri ile ölçülebilir.
Bastonun nasıl kullanılacağına ilişkin ipuçları şunlardır:
– Baston, etkilenen tarafın karşısında tutulmalı ve yürürken etkilenen tarafla eş zamanlı hareket ettirilmelidir.
– Bastonun sağlam tarafa yerleştirilmesi, sandalyeden ayağa kalkarken de faydalı olabilir.
– Bastonla üç nokta veya iki nokta yürüyüşü yapılabilir.
– Sandalyeye oturma veya merdiven çıkıp inmek için de bastona dayanabilirsiniz.
Baston kullanımı hakkında daha fazla bilgi için, doktorunuza veya fizyoterapistine danışmanız önerilir.