Yatağa bağımlı felçli hastalar için fizik tedavi hareketleri, günlük hayat aktivitelerini sürdürebilme, kas kuvvetini artırma ve bağımsızlık kazanma amacıyla uygulanan özel rehabilitasyon egzersizleridir. Bu hareketler, felçli bölgenin hareket yeteneğini tekrar kazandırmaya yöneliktir. Fizik tedavi, uzmanlar tarafından bireysel ihtiyaçlara göre planlanır ve felçli hastaların yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olur. Yatağa bağımlı felçli hastalar için fizik tedavi hareketleri, vücudun hareket kabiliyetini geliştirme, kasları güçlendirme ve dolaşımı artırma gibi faydalar sağlar. Bu yazıda, yatağa bağımlı felçli hastalar için en etkili fizik tedavi hareketlerini ve faydalarını bulabilirsiniz.
Pasif fizik tedavi hareketleri, hareket edemeyen hastaların kalça, diz ve ayak eklemlerini esnetmek için kullanılan egzersizlerdir. Bu egzersizler, hasta sırt üstü yatar pozisyondayken yavaş ritimde uygulanır. Her bir hareket, her bir eklem için günde 3 kez 10 tekrar yapılarak uygulanmalıdır. Daha sık da yapılabilir. Aşağıda belirtilen hareketler bacak ve ayaklar için yapılan pasif fizik tedavi hareketleridir:
1. Diz ve Bacağı Bükme:
– Bir elinizle diz altından tutun, diğer elinizle topuktan kavrayın.
– Hastanın dizini kaldırıp göğsüne doğru bükün. Bu sırada kalçanın dönmesine izin vermeyin.
– Ayak, kalça ile aynı hizada olmalı ve içe ya da dışa savrulmamalıdır.
– Daha sonra bacağı tekrar başlangıç pozisyonuna getirin.
2. Kalçayı Döndürme:
– Bir elinizi uyluğun üzerine, diğer elinizi dizin altına yerleştirerek dizi 90 derece bükün.
– Hastanın ayağını kendinize doğru çekin ve sonra da diğer tarafa doğru itin.
– Böylece uyluğu kalçadan döndürme hareketi gerçekleşir. Direnç veya ağrı oluşan noktadan öteye zorlamayın.
– Sonra bacağı tekrar başlangıç pozisyonuna indirin.
3. Kalçayı Yana Açma:
– Elinizi dizin altına koyarak bacağı kavrayın. Diğer elinizle topuğun altından tutun.
– Diz düz halde iken, bacağı yatak yüzeyi boyunca kendinize doğru çekin.
– Kalçadan 45 derece açı oluşana kadar bacağı açın.
– Daha sonra tekrar başlangıç pozisyonuna dönün.
4. Ayak Bileğini Döndürme:
– Hastanın dizi düzken, bir elinizle ayak bileğini sabit tutun.
– Diğer elinizle ayağı kavrayarak içe ve dışa doğru çevirin.
5. Ayak Parmaklarını Bükme ve Açma:
– Hastanın dizi düzken, bir elinizle ayak bileğini sabit tutun.
– Diğer elinizle ayak parmaklarından tutarak nazikçe tüm parmakları öne ve arkaya hareket ettirin.
6. Ayak Bileğini Germe:
– Bir elinizle ayağı topuktan sıkıca kavrayın, kolunuzun ön kısmını ayağın uç kısmına dayayın.
– Ayağın ön kısmını yukarı (hastanın dizine doğru) itin. Böylece baldırdaki kasları gerin.
– Bir elinizle topuktan kavrarken, diğer elinizle ayağın ön kısmından aşağı doğru itin. Böylece bacağın ön tarafındaki kas ve bağlar esnetilir.
– Bu hareketi diz bükülüyken yapın.
Bel ve boyun için pasif fizik tedavi hareketleri ise aşağıdaki gibidir:
1. Beli Esnetme:
– Dizleri bükün ve bir arada tutun. Sonra dizleri bir yana doğru zorlamadan gidebildikleri yere kadar eğin. Ardından diğer tarafa da çevirin.
2. Hamstring Germe (Uyluk Arkası Kasları Esnetme):
– Dizi ve topuğu ellerinizle destekleyerek bacağı yavaşça yukarı kaldırın. Dizi düz tutun. Bu hareket ile uyluk arkasında bulunan hamstring kasları gerilir. Tekrar başlangıç pozisyonuna dönün.
Kol ve eller için pasif fizik tedavi hareketleri ise şunlardır:
1. Dirseği Bükme ve Açma:
– Bir elinizle dirsekten tutun, diğer elinizle bileğin üzerinden tutarak kolu dirsekten bükün.
– El omuza değecek kadar götürün. Daha sonra dirseği düz olacak şekilde tekrar açın.
2. Omuzdan Kolu Kaldırma:
– Bir el ile dirsekten, diğer el ile bileğin üstünden kolu kavrayın.
– Dirseği düz tutarak ve avuç içi hastanın vücuduna doğru bakacak şekilde kolu gövdenin yanından başın yukarısına dek kaldırın.
3. Omuzu İçe ve Dışa Döndürme:
– Bir elinizi dirseğin altına koyun. Diğer elinizle bileğin üzerinden kavrayın.
– Kolu omuz hizasında yana doğru açın. El tavanı işaret edecek şekilde kolu çevirin. Ardından omuzdan döndürerek el aşağı işaret edecek şekilde kolu çevirin.
4. Omuzu Yanlara Doğru Esnetme:
– Hastanın ellerini başının arkasına yerleştirin. Dirseklerden nazikçe bastırarak, göğüste gerilme hissi olacak şekilde kasları esnetin.
– Kolu göğüsten çapraz yaparak, omuz ve kolun arkasında gerilme hissedecek şekilde kasları esnetin.
5. Boynu Yanlara Çevirme:
– Başı sırayla sağ ve sol omuza doğru yavaşça döndürün. Mümkünse çeneyi omuz hizasına gelecek kadar çevirin. Ağrı veya rahatsızlık hissi varsa zorlamayın.
6. Boynu Yana Eğme:
– Başı yavaşça sağ omuza doğru eğin. Ardından sol omuza doğru eğin.
7. El Bileği ve Parmakları Bükme ve Açma:
– Bir elinizle bilekten, diğer elinizle parmaklardan kavrayın.
– Parmaklar açık iken el bileğini arkaya doğru 90 derece esnetin. Ardından parmakları bükerek el bileğini içe doğru 90 derece esnetin.
8. Başparmak Bükme ve Açma:
– Başparmağı küçük parmağa doğru bükün. Sonra başparmağı açarak elin dışına doğru esnetin.
Yukarıdaki hareketler, bacak, ayak, kol ve el için yapılan pasif fizik tedavi hareketleridir. Bu hareketlerin düzenli olarak yapılması, hastanın eklem esnekliğini artırmaya yardımcı olabilir ve hastanın yaşam kalitesini iyileştirebilir. Ancak hareketleri yaparken ağrı veya rahatsızlık hissederseniz, hareketi zorlamadan bırakmalısınız.