Grip
Grip belirtileri, tedavisi, korunma yolları ve evde bakım
Grip (influenza) solunum sistemini yani burun, boğaz ve akciğerleri etkileyen viral enfeksiyondur. Grip, ishal ve kusmaya neden olan “mide gribi” virüsleri ile aynı değildir.Grip ve grip komplikasyonları ölümcül olabilir. Aşağıdaki kişiler grip komplikasyonları açısından yüksek risk grubundadır:
- Küçük çocuklar
- Yaşlılar
- Hamileler
- Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler
- Kronik hastalığı olanlar
Gribe karşı en etkili korunma yolu her yıl aşı olmaktır.
Belirtileri
Başlangıçta grip akıntılı burun, hapşırma ve boğaz ağrısıyla beraber sıradan bir soğuk algınlığı gibi görünebilir. Ancak soğuk algınlığı yavaş yavaş gelişim gösterirken grip genellikle bir anda ortaya çıkar. Ayrıca soğuk algınlığı sıkıntılı olmasına rağmen grip olduğunuzda kendinizi çok daha kötü hissedersiniz.En sık görülen grip belirtileri şunları içerir:
- 38ºC’den yüksek ateş
- Özellikle sırt, kol ve bacaklarda kas ağrıları
- Üşüme ve terleme
- Baş ağrısı
- Kuru öksürük
- Yorgunluk ve halsizlik
- Burun tıkanıklığı
Ne zaman doktora gitmelisiniz Eğer grip belirtileri varsa ve komplikasyon açısından riskli gruptaysanız derhal doktorunuza görününüz. Semptomları fark ettiğiniz andan itibaren ilk 48 saat içerisinde anti-viral ilaç tedavisi hastalığın süresini kısaltabilir ve daha ciddi problemleri engellemeye yardımcı olabilir.
Nedenleri
Grip virüsleri hastalığı taşıyan birisi öksürdüğünde, hapşırdığında ya da konuştuğunda havadaki zerrecikler aracılığıyla bulaşır. Bu hava zerrecikleri solunduğunda veya çeşitli eşyaları elledikten sonra göz, burun ve ağzınızı ellerseniz virüs bulaşabilir.Grip virüsleri sürekli olarak değişir ve yeni türleri ortaya çıkmaktadır. Eğer geçmişte grip geçirdiyseniz, vücudunuz o virüs türüne karşı antikor oluşturmuştur. Vücudunuz bir virüs türü ile daha önceden karşılaşmışsa veya o türe karşı aşı olduysanız, bu antikorlar enfeksiyonu önleyebilir veya şiddetini azaltır.Ancak vücudun önceden karşılaştığı virüs türlerine karşı ürettiği antikorlar, immünolojik açıdan çok daha farklı olan yeni grip virüslerine karşı sizi koruyamaz. 1918’de dünya genelinde milyonlarca insanın ölümüne neden olan salgından bu yana çeşitli virüs alt grupları ortaya çıkmıştır.
Tedavi ve ilaçlar
Grip tedavisi için genellikle yatak istirahati ve bol sıvı tüketilmesi yeterli olur. Ancak bazı durumlarda doktorunuz oseltamivir veya zanamivir gibi bir anti-viral ilaç verebilir. Belirtileri fark ettikten hemen sonra bu ilaçları kullanmak hastalığın süresini biraz kısaltabilir ve ciddi komplikasyonları önleyebilir.Oseltamivir ağızdan alınan bir ilaçtır. Zanamivir ise astım ilacına benzer şekilde solunum yoluyla alınır ve astım ve akciğer hastalığı gibi solunum problemi olan kişiler tarafından kullanılmamalıdır. Anti-viral ilaçların olası yan etkileri bulantı ve kusmadır. Oseltamivir, gençlerde hezeyan (deliryum) ve kendine zarar veren davranışlar ile ilişkilendirilmiştir. İlk anda belirtilerin azalması dışındaki etkileri belirsiz olduğu için bu iki ilaç ile ilgili olarak daha fazla araştırma yapılması önerilmektedir.Bazı grip türleri oseltamivir ve daha eski bir anti-viral olan amantadine karşı direnç geliştirmiştir.
Yaşam tarzı ve evde bakım
Eğer griple karşı karşıyaysanız aşağıdaki öneriler semptomları hafifletmenize yardımcı olabilir:
- Bol sıvı tüketin. Sıvı kaybını engellemek için su, meyve suyu ve ılık çorba için. İdrar şefaf veya soluk sarı renk olacak kadar sıvı tüketilmelidir.
- İstirahat. Bağışıklık sisteminizin enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olmak için daha fazla uyuyun.
- Ağrı kesicileri deneyin. Griple ilişkili ağrıya karşı setaminofen veya ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Nadir görülen ancak potansiyel olarak ölümcül olabilen Reye sendorumu riski nedeniyle çocuk ve gençlere aspirin vermeyin.
Korunma
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), 6 aylıktan küçük bebekler dışında her yaşta yıllık grip aşısı olunmasını önermektedir.Her yıl üretilen mevsimsel grip aşısı, o yıl boyunca en yaygın görülmesi beklenen 3 grip virüsüne karşı koruma sağlar. Aşı genellikle enjeksiyon veya burun spreyi olarak uygulanır.Enfeksiyonun yayılmasını kontrol altına almak Grip aşısı %100 etkili değildir, bu nedenle enfeksiyonun yayılmasını engelleyici önlemler alınması önemlidir:
- Ellerinizi yıkayın. Ellerin özenle ve sık sık yıkanması birçok enfeksiyonu önlemek için en etkili yöntemdir. Ellerinizi en az 15 saniye boyunca ovalayın. Eğer su ve sabun imkanı yoksa alkol bazlı temizleme jellerini kullanın.
- Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı kapatın. Hapşırırken ve öksürürken ağız ve burnunuzu kapayın. Ellerinize virüs bulaşmasını önlemek için mendil kullanın veya dirseğinizin iç kısmı ile ağız ve burnunuzu kapatın.
- Kalabalıktan uzak durun. Grip insanların kalabalık gruplar halinde bulunduğu kreş, okul, ofis ve toplu taşıma gibi ortamlarda daha kolay yayılır. Grip sezonunun en yoğun olduğu dönemde bu kalabalık mekanlardan mümkün olduğunca uzak durmak enfeksiyon riskini azaltır.