Hemipleji, vücut fonksiyonlarının bir tarafının (genellikle kol ve bacakların) felç olması durumudur. Beynin bir tarafında meydana gelen hasar veya lezyonlar sonucunda ortaya çıkar. Hemipleji genellikle inme (felç) veya beyin hasarı gibi nörolojik hastalıkların bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu durumda, felç olan taraftaki kaslar etkilenerek hareket kabiliyetini kaybeder, refleksler azalır ve duyu kaybı görülebilir. Tedavisi fizik tedavi, rehabilitasyon ve ilaçlarla gerçekleştirilebilir. Doktor Fizik olarak, hemipleji hastalarının tedavi ve rehabilitasyon sürecinde uzmanlaşmış bir sağlık profesyoneliyim.
Hemipleji, sağlık alanında kullanılan bir terimdir ve “hemi” ve “plegia” kelimesinden türetilmiştir. “Hemi” yarı anlamına gelirken, “plegia” ise felç anlamına gelir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde, vücudun bir yarısında felç olan hastalar hemipleji tanısıyla tedavi edilir. Vücudun bir tarafında kısmi felç görülmesi durumu ise “hemiparezi” olarak adlandırılır.
Hemipleji, beynin vücudun bir yarısını kontrol eden bölümünün zarar görmesi sonucu ortaya çıkar. Beynin sağ yarısı vücudun sol tarafını, sol yarısı ise vücudun sağ tarafını kontrol eder. Bu sebeple, beynin sağ yarısında meydana gelen hasar sol tarafın felç olmasına, sol yarısında meydana gelen hasar ise sağ tarafın felç olmasına neden olur.
Hemipleji her yaş grubunda görülebilen bir durumdur. Doğuştan olan serebral palsi hastalığı, henüz gelişmekte olan beyindeki hasara bağlı olarak hemipleji şeklinde ortaya çıkabilir. Ayrıca inme, travmatik beyin hasarı ve beyin tümörleri gibi durumlar da hemiplejiye yol açabilir.
Hemipleji genellikle spastik hemipleji olarak adlandırılan bir durumdur. Bu durumda, felçli tarafın kasları istemsiz bir şekilde aşırı kasılır, kol ve/veya bacak normal pozisyonun dışında kalır ve hareket kısıtlılığı ortaya çıkar. Spastisite ayrıca ağrıya da yol açabilir. Eğer felçli tarafın kasları sürekli gevşek bir haldeyse bu durum flask hemipleji olarak adlandırılır.
Hemiplejik hastalar genellikle beyin hasarına bağlı olarak başka belirtiler de gösterirler. Bu belirtiler arasında duyu bozuklukları, mesane ve bağırsak problemleri, psikolojik sorunlar, algı ve dikkat sorunları, konuşma bozukluğu ve nöbet olabilir.
Hemipleji tedavisinde, spesifik soruna yönelik tedavilerin yanı sıra fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanır. Örneğin beyin kanaması durumunda kanamayı durdurmak için ameliyat gerekebilir. Tedavi sonrasında ise beyin hasarının neden olduğu kısıtlılıklar için kapsamlı nörolojik rehabilitasyon uygulanır. Rehabilitasyon programında egzersizler, konuşma terapisi, mesane ve bağırsak eğitimi, iş ve uğraşı terapisi gibi farklı tedavi yöntemleri kullanılır. Her hastanın ihtiyaçları farklı olduğu için rehabilitasyon uygulamaları, bir ekip tarafından doktorun liderliğinde yapılır. Rehabilitasyon süreci hastanın durumuna göre yatılı, ayaktan veya ev programı şeklinde gerçekleştirilebilir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı Prof. Dr. Engin Çakar, inme, beyin hasarı ve ağrı tedavisi konusunda geniş bir tecrübeye sahiptir. Tedaviler hakkında bilgi almak ve randevu oluşturmak için doktorun web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Kaynak: flintrehab.com